‘…obgleich ich mich keineswegs erinnere, jemals aus Ägypten ausgezogen zu sein…’[1] De straten van het vooroorlogse Czernowitz, ook die waarin Celan met zijn ouders woonde, waren omzoomd met kastanjebomen. Wie onbevangen aan Celans werk begint is daarom misschien geneigd de beroemde openingszin “Erst jenseits der Kastanien ist die Welt.” romantisch te lezen. Poëzie vindtLees verder..

Beschroomd lezen: de gedichten van Paul Celan Op 5 november 1970 verdrinkt Paul Celan in de Seine. De grootste Duitstalige dichter van de twintigste eeuw laat, afgezien van zijn losse en ongepubliceerde werk, acht dichtbundels en een grote hoeveelheid vertaalde poëzie na. Alleen de Duitse poëzie telt in een vuistdik Suhrkamp Taschenbuch meer dan vijfhonderdLees verder..

De Roemeense schrijver Max Blecher over ziekte en sanatoria Al een paar jaar ligt de Zauberberg te wachten op een stapel te herlezen boeken. Ooit, jong en pretentieus, worstelde ik me met Hans Castrop door de Sanatoriumdagen in Davos. Ook al geloof ik niet dat ik toentertijd veel van het boek begreep, iets van deLees verder..

Op een dag trof ik onze hulp in de huishouding terwijl ze van onze kliekjes uit de koelkast at. Ze werkte al drie jaar voor ons en daarvoor al jaren voor onze voorgangers. Ze wist alles van het huis, kookte perfect Hollandse en Afrikaanse pot, verschoonde sinds een jaar onze jongste. We vertrouwden haar allesLees verder..

over angst, verlangen en Bregmans ‘nieuwe realisme’ Theologisch seminarium Hydepark jaren in de jaren negentig. Een van de jaarlijkse terugkomdagen voor studenten. Groepjes theologiestudenten zwerven over het landgoed. Als doordenking van het thema waar we de hele ochtend over hadden gelezen, nagedacht en gediscussieerd (allang vergeten welk dat precies was, iets met vrijheid waarschijnlijk) werdenLees verder..

Hoe het komt weet ik niet, maar ik ben geen liefhebber van Oostenrijk. Ik ben de grens nog niet over een zekere beklemming overvalt me. Het alomaanwezige Voorbij, misschien. Overal voel je dat dit land het residu is van iets dat ooit zoveel groter, mooier en veelkleuriger was. Het centrum van een machtig rijk waarinLees verder..

  Je kunt veel van de socialistische heilstaten zeggen, maar ze waren goed in spoorwegen. Ook in de Socialistische Republiek Roemenië droeg de Partij, het ‘Levenscentrum van de gehele Natie’, er zorg voor dat het kleinste dorp met een krakende tren personal aangesloten was op de wereld. Van het Gara de Nord in Bukarest vertrokkenLees verder..

  Bucureştiul mutilat De Calea Victoriei, waar Mihail Sebastian in de jaren dertig ‘de mare’ over een nieuwe oorlog opving en als student moest wegduiken voor de opgeschoten jongens op ‘Jodenjacht’, is sinds de zeventiende eeuw één van de belangrijkste straten van de stad. De ‘laan van de overwinning’ verbindt de ark de triomf terLees verder..

  Împreună! In de zomer van 1989 kwam ik voor het eerst in Bukarest. Interrail, net 19 jaar oud. We wilden het andere Europa zien. Het Ceausescu-regime stond op instorten, zo bleek later. Die zomer was de val van het ‘Genie van de Karpaten’ nog ondenkbaar. Een overvolle, aardedonkere nachttrein bracht ons van Belgrado naarLees verder..

  Het apocalyptische werk van László Krasznahorkai Nog ruim twee uur. Afgezien van een paar winkels met nationale prullaria (Memories of Hungary) ook hier, Ferenc Liszt International, vooral treurigmakend luchthaven-niemandsland. Hetzelfde eten, dezelfde winkels, dezelfde geuren en Swarovski’s achter de poortjes voor het juiste paspoort. Hier is Europa voorbeeldig Eén. Het knagende gevoel van onbegripLees verder..