Hoogleraar Bazel (1935 – september 1939 (begin Tweede Wereldoorlog)

Terugkeer

- na zijn vervroegde pensionering (12 juni 1935) als hoogleraar in Bonn (wegens zijn weigering de eed op de Führer af te leggen en wegens zijn vele tegen het nationaal-socialistisch regime gerichte uitlatingen) was Barth naar eigen zeggen: “slechts één dag werkeloos!”: het ministerie van Bazel benoemde hem onmiddellijk – de maandag na de zaterdag van zijn pensionering! – als buitengewoon hoogleraar
- op 8 juli 1935 ging hij met zijn gezin aan de St. Albanring 186 in Bazel wonen: niet ver van zijn geboortehuis! (dat hij al in 1889 verliet)
- vóór hij college ging geven, moest hij veel voordrachten houden (gastcolleges aan acht Japanse universiteiten wees hij af): wel werkcolleges over het begin van de Catechismus van Calvijn en colleges in Genève over “de kerk en de kerken”, het begin van zijn langzaam groeiende interesse voor de zich traag formerende oecumenische beweging (“De vraag naar de eenheid van de kerk moet identiek zijn aan de vraag naar Jezus als het daadwerkelijk hoofd en als de Heer van de kerk…”). Als de enige middelaar tussen God en de mens ís Jezus Christus de kerkelijke eenheid, een eenheid waarbij er wel een veelheid van gemeenten, gaven en personen in de kerk bestaat, maar waardoor een veelheid van kerken is uitgesloten’
- al een maand na zijn terugkeer was Barth al weer op reis nl. naar Tsjecho-Slowakije, waar hij in Praag vriendschap sloot met zijn collega Hromadka en voor een conferentie van predikanten sprak over “de theologische vooronderstellingen van de kerkelijke organisatie” : “de bezinning op deze vormgeving moet echter gemotiveerd en gesteund worden door de bezinning op het geheim van de genade en op de echte gehoorzaamheid aan God”
- doordat hij direct na zijn terugkeer in Zwitserland voortdurend aan alle mogelijke tijdgenoten rekenschap moest afleggen, is zijn nieuwe leven en denken door drie gebieden bepaald:
  1. zijn blijvende inzet voor de Duitse kerk (en daarmee voor het onder Hitler zuchtende Duitse volk)
  2. zijn poging de Zwitserse kerken tot bijbelse bezinning en actie in de wereldpolitiek (ook t.o.v. Duitsland) te wekken
  3. zijn theologische ontwikkeling, i.h.b. in de verdere ontplooiing van de Kirchliche Dogmatik (KD)