COMMENTAAR (Ritueel slachten)

Voor de Partij voor de Dieren is het verdoven van dieren de enige humane omgang met dieren die geslacht gaan worden. Door dieren te verdoven probeer je hen net als mensen leed te besparen. Maar het verschil met mensen is dat dieren niet van ouderdom sterven. Ze sterven als voedsel voor ons. Ze sterven opdat wij leven, of net iets aangenamer leven.

Door het slachten van een dier overschrijd je de grens van dood en leven. Dat is een bijzondere en kwetsbare grens. In een humane samenleving moet die grens zorgvuldig bewaakt worden. In de Joodse en Islamitische wijze van slachten zijn er dan ook allerlei voorbereidingen en zorgvuldige handelingen voor het slachten. Het doel daarvan is de grens tussen dood en leven te markeren en te bewaken, juist op het moment dat deze overschreden wordt. De Joodse wijze van slachten heeft daarbij ook een bijzondere omgang met bloed. Bloed is – naar Oudtestamentische voorstelling – de zetel van het leven en mag daarom niet door een mens gegeten worden. Jacob Milgrom, die veel onderzoek heeft gedaan naar offer-teksten uit de bijbel, concludeert daaruit: ‘Mensen hebben recht op voedsel, niet op het leven van anderen. Daarom moet het bloed, het symbool van leven, worden uitgelekt op de aarde en zo worden teruggegeven aan het universum, aan God.’ Het leven van een dier behoort niet onbegrensd aan mensen toe, het is van God, de Schepper. De Joodse rituele slacht is op deze gedachten en praktijken gebaseerd.

Als een dier niet ritueel geslacht wordt, wordt het eerst verdoofd. Daarbij kan je de vraag stellen: wie wordt er nu precies verdoofd, het dier of de mens? Het verdoven van het dier staat namelijk in een context van het onzichtbaar maken van het doden van het dier. Het dier wordt in een afgesloten slachthuis geslacht en verwerkt. De meeste mensen zien alleen koeien in de wei grazen en biefstuk op hun bord. Dat die koe daarvoor gedood is blijft buiten beeld.

Ritueel slachten is geen archaïsch relict van inhumane godsdiensten. Bij ritueel slachten blijft bewaard dat het doden van een dier een onherroepelijke grensoverschrijding is. Dat is ook een humanisering, alleen op een andere manier dan door verdoving. Ritueel slachten houdt vast dat elke keer dat er een dier gedood wordt, er ook echt gedood wordt en dat dat alleen onder speciale voorwaarden mag. Het belang daarvan gaat verder dan alleen de omgang met dieren. Het is een teken dat je geen enkel leven, ook een mensenleven niet, zomaar mag doden.

Coen Wessel