KARL BARTH

Karl Barth, de bekende theologische hoogleraar, overleed te Bazel op hoge leeftijd. Hij heette een gevaarlijke ketter. Als jongen herinner ik me hoe met name in kerkelijk gereformeerde kringen het noemen van de naam van deze theoloog afgrijzen opriep. Zwaar in het harnas bevocht men de dialectische theologie op leven en door.

Barth veranderde, veel veranderde om hem heen en hijzelf zal bijgedragen hebben tot veranderingen. Als bestrijder van het nationaal socialisme verwierf Barth reeds een zekere mate van goodwill. Barth nam afscheid van Bonn, omdat er voor hem geen plaats was in het Duitsland van Hitler. „Ik had gedacht hier aan de Rijn mijn graf te vinden”, zei hij ten afscheid. Niet hier aan de Rijn, maar elders, hogerop zal hij zijn graf vinden.

Barth werd zelf geen Barthiaan. Wat we in hem mogen bewonderen en waarderen is dat we bij hem merkten, dat hij, zoals de gereformeerde theoloog van Gelderen van Job zei, steeds behoefte had aan nieuwe gezichtspunten. Al kunnen we niet woord voor woord accoord gaan met Barths humor, toch waarderen we het dat hij menigmaal gepoogd heeft door een goede en diepzinnige kwinkslag de mens en speciaal ook hemzelf tot de ware proporties terug te brengen. Echte humor kan er ons van doordringen, dat God groot is en dat wij parmantige, eigenwijze mensen Hem niet begrijpen. Er is veel dodelijke serieusheid, in schijn gericht op de Heere en Zijn dienst, die in wezen niets anders is dan een krampachtige zelfingenomenheid. We geven geen gedocumenteerde beoordeling van zijn theologie. Alles heeft zijn tijd en willen we rechtvaardig zijn dan zullen we die moeten kennen. Die mij oordeelt is de Heere, schreef de apostel en toen hij dat stelde interesseerde hem minder wat mensen zeiden.

In het begin kreet men Barth uit, later was hij hevig verbolgen over de nieuwste theologie zoals die thans wordt opgeschoteld. De atheïsmen, dat God dood is en de volslagen verticale koers van ’s mensen moderne religiositeit.

de Waarheidsvriend, 19 december 1968