COMMENTAAR (Politici, het heft in eigen handen!)

Onze politici zijn op zoek naar hun kiezers. Enkele tientallen jaren geleden konden ze die nog gemakkelijk vinden: die van de PvdA bij de arbeiders, die van KVP, de ARP en de CHU achtereenvolgens bij de rooms-katholieken, de gereformeerden en de hervormden, en die van de VVD bij lieden die tot (enige) welstand gekomen waren. Er is nog wel iets over van die oude bindingen, maar er verschuift veel. Zo kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat sommige mensen op het CDA stemmen omdat ze dat een fatsoenlijke middenpartij vinden, terwijl ze vroeger nooit KVP, ARP of CHU gestemd zouden hebben. Dat die oude bindingen zwakker worden ligt niet alleen aan de ‘ontzuiling’ van ons vroeger ‘verzuilde’ vaderland. In andere Europese landen zie je ook dat de traditionele partijen hun vaste kiezers kwijtraken.

Om het contact met de kiezers te herwinnen laten onze politici zich meedragen op de golven die door het nieuws op de televisie worden veroorzaakt. Er gebeurt iets sensationeels, waar het NOS-journaal en de actualiteitenrubrieken veel aandacht aan besteden, en daar spelen ze op in. De vraag of de politiek vat zou kunnen krijgen op de oorzaak van al die commotie verdwijnt dan naar de achtergrond. Van doorslaggevend belang is verder of de politicus die het moet ‘maken’ het op de televisie goed doet. Dat een zeer competente man als Melkert, die het op de televisie niet goed deed, van ons politieke toneel verdwenen is, is een teken aan de wand. Ook de zeer verstandig opererende Dijkstal, die de huik niet naar de wind hing, mis ik erg.

Ik ben nog steeds verbijsterd door het enorme succes van Pim Fortuyn. Als je hem zo gunstig mogelijk wilt beoordelen kun je zeggen dat hij onder woorden bracht wat veel mensen dachten: het wordt te gek met al die allochtonen. Maar zijn programma leek nergens naar en toch veroorzaakte zijn LPF een aardverschuiving bij de verkiezingen van 2002.

Het komt allemaal hierop neer dat in onze politiek de emoties terrein winnen en dat het verstand terrein verliest. Ik ben echt niet de eerste die dit zegt, maar ik vind ook dat we ons, met name in de kerk, moeten realiseren dat onze democratie in een gevarenzone terecht is gekomen.

Wat is er tegen dit gevaar te doen? Het belangrijkste lijkt mij dat onze politici hun oren niet meer naar de kiezers laten hangen, maar het heft in eigen hand nemen door de kiezers uit te leggen voor welke problemen zíj en dus ook de kiezers staan. Daar is tijd voor nodig, en ruimte, en geduld, en dat moet allemaal bevochten worden op de macht van wat ik nu maar even ‘de media’ noem.

Om maar één ding te noemen: wie trekt er waar aan welke touwtjes in Europa en hoe krijgen we daar vat op? Ik begin te voelen voor de transparante Paul van Buitenen bij de komende Europese verkiezingen.

AAS