MINIMAAL CHRISTENDOM BESTAAT NIET

Marjoleine de Vos ziet blijkens haar column van 9 januari veel in ‘minimaal christendom’’. Mij best, het probleem is alleen dat een ‘minimaal christendom’ niet bestaat. Het christelijk geloof vraagt de hele man en de hele vrouw. Wie de bijbel leest zal zien dat het Oude Testament een helemaal aan God en de naasre toegewijd leven vraagt. Lees je het Nieuwe Testament erbij, dan zie je dat Jezus Christus ruimte schept voor zo’n leven en dat de Heilige Geest die ruimte op ons in onze tijd toepast. Heb ik het nu over de Drieënige God? Ja, dat heb ik. Daar is geen ontkomen aan als je de bijbel ernstig leest.

Marjoleine de Vos ziet ook wel iets in een ‘God die dient tot heiliging van het dagelijks leven’. Is die heiliging zo gemakkelijk? Met instemming citeert zij de essayist Jan Oegema, die met zijn versie van het ‘minimale christendom’ sceptisch staat ‘tegenover elke uitspraak die God opsluit in een beeld’. Dat is, eerlijk gezegd, geen vondst van Oegema, Mozes heeft vele eeuwen voor Christus al gezegd dat we geen beelden moeten maken van God,

Alleen al bij dat gebod blijkt dat die heiliging van het dagelijks leven niet zo gemakkelijk is. De Hervorming van de zestiende eeuw heeft de beelden uit de kerk verwijderd. Het huidige protestantisme is daar tot dusverre niet op teruggekomen, maar daarmee wij protestanten nog niet van dat gebod af! Wij hebben de neiging God in vaste formules op sluiten. Dat gaat zo in zijn werk: de bijbel spreekt vaak duidelijke taal en doet op die manier een beroep niet alleen op ons hart maar ook op ons verstand. Al lezend trek je conclusies over God en de mensen en daar is niets tegen, die conclusie kúnnen en móeten er komen. Maar als je die conclusies in vaste formuleringen giet en denkt: nu ben ik helemaal op de hoogte en ik kan God en de mensen als het ware in mijn zal steken, is het mis. Dan ben je in conflict met het onderwijs van Mozes.

Waarom hebben mensen altijd beelden van hun goden gemaakt en waarom is de neiging beelden te maken niet uit te roeien? Omdat je met een beeld God heerlijk dicht bij je hebt, je krijgt macht over Hem, en je kunt Hem gebruiken voor alles wat je zelf goed en nodig vindt. Mozes heeft de beelden verboden omdat wij met onze godsbeelden een ruimte in beslag nemen die alleen God zelf kan vullen. Volgens het Nieuwe Testament doet Hij dat in Jezus Christus, hèt beeld van God. Dat beeld is niet van gips, het is niet in formuleringen te vangen, want Jezus Christus spreekt en leeft tot op de huidige dag. In hem is God met ons bezig, zelfs als Kuitert God nog eens een spreekverbod op zou leggen. Uit dat spreken trekken wij conclusies. Maar dat kunnen nooit meer dan gebrekkige en voorlopige conclusies zijn. Het is: luisteren, blijven luisteren.

A.A. Spijkerboer

(Ook toegezonden aan de redactie Opiniepagina NRC/Handelsblad)