‘LEVENSLANG DIT REIKEN’

Inge Lievaart

Van de vooral in kerkelijke kringen bekende dichteres Inge Lievaart, inmiddels 90 jaar, verscheen een nieuwe bundel gedichten: ‘Tot al het harde zacht is’.

De bundel begint met ‘een stem’:
Door een stem

Genoemd met een naam en geroepen
door een stem van buiten mijn horen
een opening in mij sprekend
een zilveren fluistering wordend
in het innigste van mijn ik

Genoemd met een naam en geroepen
om een stem te zijn een getuige
met handen en voeten sprekend
de fluistering te vertalen
van water in het versteende

En ook het laatste gedicht spreekt over een stem: want een stem gehoord/ want een roep vernomen

Haar hele leven tracht ze die stem te horen en op de roep te antwoorden door te getuigen van haar innerlijke bron. Zij is zich daarbij altijd bewust ‘van een worsteling gaande, een strijd ook om mij’. Soms snakt zij daarbij ook letterlijk naar adem.

In haar gedichten zie ik steeds tegenstellingen: tussen koude en warmte, leegte en heelheid, het dode en het levende, duisternis en licht. Een strijd is gaande tussen de macht die nee zegt en de macht die ja zegt.
Reikhalzend ziet Inge Lievaart uit naar water in het versteende, naar tekens van leven in het ‘tot doodsheid verijsde’.

Ook uit haar eerder verschenen gedichten waarover ik in 2000, toen een verzamelbundel verscheen, in dit blad een artikel schreef, blijkt dat zij levenslang probeert boven zichzelf, boven de eigen pijn en wanhoop uit, te reiken naar het licht, naar warmte en geborgenheid, die zij met een mooi, ouderwets woord, ‘bewaring’ noemt.

Uitzien in verwachting

Koud en verlangend
naar een warmere wereld
een duurzaam seizoen
speuren – want zeker het komt –
of het harde al zacht wordt

Ze herinnert zich de geborgenheid, bij moeder op schoot zittend, ‘drijvend op een stem/ op geluid van zingen/ naar geluk getild/
zonder bang te zijn/ kijken hoe het donker/ aldoor zwarter wordt/ (…)
dringt het donker op/ is het licht verdwenen/ zingt er nog een stem’ (let op de i-klanken!) Weer is daar die stem uit de eerste gedichten.

Water is altijd een bron van inspiratie voor haar geweest. In haar jeugd heeft zij op het eiland Texel gewoond. Het water is niet alleen het levende water dat lafenis geeft, maar ook de angstaanjagende zee die het eiland belaagt: ‘een woedende zee van nee beukt op het land’.

Zij speurt ook in deze gedichten voortdurend naar ‘sporen van zuiver water/ een geur van leven’.

De bundel is mooi opgebouwd in vier afdelingen: Water in het versteende/ Hoe het begon (vooral over haar jeugd)/ Een hand die vangt / Door het voorbijgaan heen (over de belofte van nieuw leven op een nieuwe aarde)

In haar werk bewonder ik vooral dat zij die haar leven lang veel gedichten heeft geschreven die geïnspireerd zijn door haar geloof, ook deze keer niet in voor de hand liggende cliché’s is vervallen.

Ze schrijft over God als over ‘een hand die vangt’, ‘een macht die ja zegt’, over de ja-wil van de liefde/ broedvogel van bewaring’, over ‘de Ene die het licht is’.

Je moet deze gedichten vaak lezen, opdat ze hun geheim en hun samenhang prijsgeven. Ze zijn geschreven door iemand die geleden heeft en gestreden en die in haar lange leven, door tijden van crisis, van onvrede en verstening, door ‘een eeuwigheid van wanhoop’ heen, tenslotte is gekomen tot de essentie van haar geloof: de presentie van de liefde.

Zij die de stem (‘een stem van leven’) heeft gehoord en de roep heeft vernomen, eindigt in het laatste gedicht met het verlangen uiteindelijk ‘in te gaan in zien’.

Het mooiste gedicht is een samenvatting van haar eigen leven:

Levend water
De vele lagen van beleven
al zwaarder wordend ingeklonken
vergaarden in zich wat zij dronken
aan zegen voor verdorstend leven:
een lafenis voor eens voor al –
de wel is helder als kristal

Laura Reedijk-Boersma

‘Tot al het harde zacht is’ van Inge Lievaart is een indrukwekkende bundel geworden, die voornaam is uitgegeven door Kok in Kampen. De bundel kost slechts 12.50 euro
In augustus van dit jaar verschijnt van haar een bundel haiku met 200 nog niet gepubliceerde, nieuwe gedichten, ‘De binnenkant van het zien’. De haiku is een Japanse dichtvorm waarin zij een meester is geworden.