EEN NIEUWE BUNDEL HAIKU VAN INGE LIEVAART

Dertig jaar geleden maakte ik kennis met de dichtvorm Haiku, door het boek ‘Haiku, Een jonge maan’ dat door mijn schoonzusje dat in Japan had gewoond, was achtergelaten in het zomerhuisje van mijn schoonouders. Deze Japanse poëzie, vertaald door J.van Tooren, heeft me daarna al die jaren vergezeld. Ik heb de schoonheid ervan telkens meer leren waarderen.

Het is de dichtvorm die bestaat uit slechts 17 lettergrepen, verdeeld over drie regels, de eerste bestaande uit vijf, de tweede uit zeven en de derde uit weer vijf lettergrepen. Deze kleine gedichten drukken meestal met grote zeggingskracht een natuurimpressie uit.

In ons land is Inge Lievaart een meester in dit genre. In augustus kwam er weer een bundel met 200 Haiku van haar uit, prachtig gebonden uitgegeven door Kok. Het heeft de intrigerende en originele titel: ‘De binnenkant van het zien’.

Het is een bundel die gelezen en telkens weer herlezen moet worden. Je moet ieder gedichtje enkele keren ‘herkauwen’ om tot de essentie ervan door te dringen. En telkens weer was ik verrast door de manier waarop Inge Lievaart kijkt naar natuurverschijnselen, die soms zo simpel zijn, dat je ze zelf niet meer ziet en vaak zelfs nooit gezien hebt.

Onuitputtelijk is daarbij de inspiratie door water in al zijn vormen, van druppel regen, via beek en rivier tot zee. En ook in deze bundel weet Inge Lievaart dat water dat ze al zo vaak in haar gedichten bezongen heeft, nieuw te zien en te horen en in woorden als vaten te vatten. Soms ook heel geestig en ontroerend.
Ik noem enkele voorbeelden:

Diep luisterend naar/ de tongval van het water/ weten van geheim

De drooglijn staat strak/ er hangen vandaag alleen/ druppels te drogen

Iets als prevelen/ waar water raakt aan water:/ de regen komt thuis
(Let op al die a’s van de middelste regel en de e’s van prevelen en regen – en die geweldige vondst, van de regen die thuiskomt.)

De bundel is onderverdeeld in kleine hoofdstukjes, met o.a. de titels: De binnenkant van het zien; Het grote water; Land en water; Het kleine water; Ogentroost binnen; Licht en schaduw; Een etmaal donker en licht; Luisteren; Druppels; Stenen; Bomen; Storm; Lente; Zomer; Herfst; Winter; Jaarwisseling; Dieren; Weerberichten en tenslotte Een vogel volgen.

Bijzonder ben ik getroffen door ‘Een etmaal donker en licht’, waarbij een dag wordt beschreven, eerst het donker, dan de slaap; het dagen van het licht (reeds begint een vogel/ een lied op het licht), het ontbijt (‘brood met zon er op’!), het licht overdag en tenslotte weer het langzaam duister worden. Het lijkt in zo’n kort bestek een natuurfilm, maar dan gelukkig zonder die gruwelijke muziek die tegenwoordig zelfs in natuurfilms de vogels overstemt.

In deze gedichten is het vooral stil, al woedt soms de storm. Ze noden tot stil lezen en dan zelf aandachtig kijken en luisteren, ook in dat heel kleine bestek van de eigen kamer. (‘Ogentroost binnen’). Het bundeltje is een prachtig cadeau voor mensen die zich de tijd gunnen voor ‘De binnenkant van het zien’.

Geheimvol zingen
iets heiligs niet te noemen
in al het stille
Laura Reedijk-Boersma

Inge Lievaart, De binnenkant van het zien, Haiku,
Uitgeverij Kok, slechts 14.95 euro.