Een nieuwe bijbelvertaling
Een nieuwe bijbelvertaling
Dat er een nieuwe bijbelvertaling aankomt, is ook in ons blad te merken. Met een zekere regelmaat laten verschillende auteurs zien hoe fout ook die vertaling is. De NBG was al niets; met deze zal het niet veel anders zijn. Verbanden gaan verloren, de intentie aangetast. De nieuwe vertaling wordt teveel aangepast aan het huidige, algemeen beschaafde spraakgebruik. Het laatste woord is er nog lang niet over gesproken.
Ondertussen lees ik met een groepje gemeenteleden de 1e brief van Petrus. Geen eenvoudige lectuur. Ik doe mijn uiterste best de aandacht vast te houden. De deelnemers zijn welwillend, maar toch blijven de meesten de teksten moeilijk en onleesbaar vinden. We lezen de tekst in de nog niet verschenen nieuwe vertaling. Zonder de NBV waren we er niet eens aan begonnen. Aan het begin van de serie bijeenkomsten lazen we de tekst van 1 Petrus in de NBG vertaling en daarna in de NBV. Unaniem koos men er voor de NBV te gebruiken. Die kon men tenminste nog een beetje volgen. De NBG stond qua taal toch te ver af. Dat pleit voor de NBV.
Met deze ervaring in mijn achterhoofd lees en hoor ik de kritiek op de NBV. Vanuit mijn achtergrond ben ik daar gevoelig voor. Breukelman komt ook in mijn biografie voor. Ook ik wil dat gemeenteleden bijbels verantwoord geïnformeerd worden, de onderlinge verbanden in de Schrift leren ontdekken. Waar kan ik en wat nog veel belangrijker is, waar kunnen mijn gemeenteleden dan terecht? Dat roept bij mij een vraag op. Die leg ik nu maar eens voor aan degenen die kritiek uiten.
Toen Breukelman bij het verschijnen van de NBG vertaling in dit blad zijn niet malse kritiek uitte, had hij recht van spreken. Hij was de klokkenluider voor een ander, bijbelgetrouw vertalen. Die kritiek nu opnieuw uiten bij de NBV klinkt toch anders. De geschiedenis herhaalt zich niet. Het roept bij mij de vraag op wat er nu eigenlijk die afgelopen 50 jaar met de kritiek van Breukelman gedaan is. Ik bedoel dan niet de vertalers van het NBG, maar al diegenen die in de voetsporen van Breukelman verder gegaan zijn. Waarom is er in die vijftig jaar niet gewerkt aan een Nieuwe goed leesbare ´concordante´ Vertaling? Waarom die uitdaging niet opgepakt? Waarom vieren we dit jaar niet ook de komst van een Nederlandse ‘Buber’ vertaling? Het had toch gekund? Ere wie ere toekomst, Pieter Oussoren bewijst het. Zijn vertaling van de hele bijbel verschijnt dit jaar. Net als de NBV zie ik er naar uit.
Als ik deze vraag stel, weet ik ook wel dat er sinds die tijd talloze eigen vertalingen gemaakt zijn. Het bezwaar daarvan is wel dat er geen enkele controle is op enige coherentie. Het gaat veelal om fragmenten. Ik weet ook dat er een zekere pretentie uitgaat van een vertaling van de hele Schrift. Alsof dat nu dé vertaling is. Het lijken mij geen argumenten die tegen zo’n vertaalonderneming pleiten. Daaraan vasthouden betekent in feite dat de bijbel toch weer het expliciete terrein van de dominee wordt. Hij of zij is als enige immers in staat de grondtalen te lezen en dus ook te vertalen. Gemeenteleden staan dan buiten spel. Het lijkt mij weinig reformatorisch. Ook de gemeenteleden van mijn groepje hebben recht op goede vertalingen. Als de NBG, de NBV dat dan niet zijn, zorg dan voor een vertaling die wel aan de eisen voldoet, waaraan nu de NBV en vroeger de NBG gemeten wordt. Ook ikzelf voeg ik er eerlijksheidshalve aan toe met zo’n vertaling blij zijn. Het is een illusie te veronderstellen dat alle dominees zich wekelijks in de grondtalen verdiepen en eigen vertalingen maken. Ik kom daar zelden aan toe en vind dat ook helemaal niet erg. Ik heb andere keuzes gemaakt en kom op terreinen waar ik andere collega’s niet aantref. Daarom wil ook ik graag gebruik maken van de kennis van collega’s op dit specifieke terrein.
Daarom mijn oproep. Staakt uw kritiek maar ga aan de slag. Start een project, dat binnen een bepaalde periode een goed leesbare concordante vertaling oplevert. Dan staan we niet langer aan de zijlijn kritische opmerkingen te roepen maar dan maken we onszelf kwetsbaar, voorwerp van kritiek. De kerk in zijn geheel wordt er een grote dienst mee bewezen. Ik ben u er mede namens mijn bijbelgroepje dankbaar voor.
At Polhuis