COMMENTAAR (Onafhankelijkheidsdag)

De viering van 60 jaar Israël ligt inmiddels achter ons. Dat is iets te veel gezegd. Van enige feestelijkheid heb ik in de Nederlandse kranten niet veel gemerkt. Het accent lag op het schadelijke effect van deze staat voor Palestijnen. Ondertoon van sommige bijdragen was de wens dat deze ‘apartheidsstaat’ spoedig zou verdwijnen. Daarvoor in de plaats werd dan gepleit voor een staat waarin Palestijnen en Joden gezamenlijk in vrede zouden wonen. Het lijkt een mooi ideaal, maar zoals wel meer met idealen, volstrekt irreëel. Ik zelf zou mij als Jood geen dag veilig voelen in een staat waarin Palestijnen de meerderheid hebben. Er zijn maar weinig aanwijzingen dat van Palestijnse kant zo’n staat ook daadwerkelijk gewild wordt. Toch is dat niet de belangrijkste reden waarom het opkomen voor zo’n staat een irrealisme is. Immers, wat politiek nu onhaalbaar lijkt, kan dat in de toekomst wel worden.

Wat in deze gedachtegang vergeten wordt, is de verbinding tussen het Joodse volk en de staat Israël, als Joodse staat. Israël is er niet omdat wij dat als Westen vanuit een diepgevoeld schuldgevoel zo wilden. Israël is er ook niet omdat Joden toevallig daar een staat gevestigd hebben. Het had net zo goed ergens anders kunnen zijn. Nee, Israël is er omdat het Joodse volk dat wilde. Het wilde dat omdat vanaf den beginne dit land, op die plek ervaren wordt als hun eigen land. Dat is de ongemakkelijke waarheid die velen die over het Midden Oosten schrijven en spreken maar niet waar willen hebben. Een onderscheid tussen volk en staat maken, doet het volk onrecht en de staat tekort.

Tegen deze achtergrond ben ik blij met de brief van het Moderamen van onze Synode. In de brief die het ter gelegenheid van het 60 jarig bestaan stuurde, verwijst het naar de onlangs ter Synode aangenomen nota over het Midden Oosten. Uit die nota citeert het de volgende zin: ‘in de kerk het besef gegroeid is dat de staat Israël een wezenlijk onderdeel uitmaakt van de Joodse identiteit wereldwijd’. Ik verheug mij er over dat de Synode in het huidige debat deze positie vasthoudt.

Van harte hoop ik dat dat ook in de komende jaren de leidraad zal blijven. Dat zullen nog spannende en zware jaren worden. Het eind van de spanning is nog lang niet in zicht. De twee staten lijken verder weg dan ook. Daar is de politiek van Israël mede schuldig aan. Toch geldt ook hier dat dat geen laatste argument is. De Palestijnse staat komt er als Palestijnen dat willen. Daar zit de crux. Willen zij dat? Willen zij een eigen staat naast de Joodse of willen zij een eigen staat met inbegrip van de huidige Joodse staat? Ik vrees het laatste. Het zal een heilloze weg zijn. Ik hoop op het eerste. Ik zie uit naar dat moment; dat we als kerk niet alleen het Joodse volk hartelijk kunnen feliciteren met hun onafhankelijksdag, maar ook het Palestijnse. Het zou een weldaad voor hen beiden zijn.

AP