COMMENTAAR (Arrogantie)

In december 2012 stond het onder het kopje ‘Verlichtingsfundamentalisme’ het volgende ingezonden briefje in Trouw. ‘De plannen van dit kabinet voor de religieuze omroepen (Ikon, etc.) komen puur voort uit verlichtingsfundamentalisme en zijn een uiting van volstrekte seculiere arrogantie’. Het is het refrein van het lied dat velen in deze dagen zingen. In dezelfde krant een paar dagen later een bijdrage van Bram Grandia, de Ikon-pastor. Ook hij tekent fel verzet aan tegen de voorgenomen bezuiniging op de zijn omroep. En passant vraagt hij zich af of de Doorbraak naar de PvdA nog wel houdbaar is, nu deze partij deze bezuiniging lijkt te steunen. Nog weer later in Trouw Henk van Hout, de voorzitter van de Raad van Kerken. Door de huidige politiek raken Christenen en ook andere gelovigen steeds meer in de knel. Het geloof wordt achter de voordeur gedwongen. Ik moet ergens een wissel gemist hebben. Ik begrijp maar weinig van de onderliggende emoties, terwijl ik toch in de sfeer van de IKON theologisch groot ben geworden en de Raad van Kerken lang een belangrijk referentiekader was. Ik voel in geen enkel opzicht aandrang om om deze redenen de PvdA te verlaten.

Ik begrijp Grandia wel als hij zich verzet tegen bezuinigingen op wat hem kostbaar is. Dat is een herkenbare reactie. Bezuinigingen zijn nodig, maar het is ondenkbaar dat dat bij mij gebeurt. Want waar ik voor sta, is zo anders, zo uniek. Daar mag je voor strijden. Wat mij evenwel hindert, is de onderliggende toon. Dat is de toon, die in de ingezonden brief van Trouw in al zijn scherpte onder woorden gebracht wordt. Het is de intellectuele minachting voor de ‘tegenstander’. Zijn denken wordt bepaald door fundamentalisme en arrogantie van de macht. Hij weet niets van de Doorbraak enz.. Wie is hier nu eigenlijk arrogant?

Ik ben theologisch groot geworden in de periode waarin we spraken over de afbraak van het Corpus Christianum. Weg met de periode dat de kerk het voor het zeggen had. Dat juichten we toe en werd door de IKON gestimuleerd. De Raad van Kerken dacht in rapporten na over de plaats van de kerk als minderheid, in de marge van de samenleving. Welnu, we leven nu in de tijd waarin de vanzelfsprekende macht van de kerk en van het geloof verdwenen is. Voor velen is dat een grote bevrijding. Ik merk dat in mijn contacten in bijv. de PvdA. Van hen hoor ik wat ik zelf nooit zo gevoeld heb. Hoezeer het leven van velen bepaald werd door christelijke waarden, waar zij niets mee hadden. De zondagsrust is er een voorbeeld van. Als zij daar anders over dachten, werden ze weggezet. Dat kon, totdat de kerk en de er mee verbonden politieke stromingen de greep verloren.

Nu verkeren we in dezelfde minderheidspositie. Dat doet pijn. We hebben echt de macht verloren. Het is een pijnlijke waarheid. Wij bepalen de regels van het spel niet meer. De samenleving wordt niet meer alleen ingericht zoals het ons goed dunkt. In dat debat spelen we nog altijd, weliswaar bescheiden, een rol. Dat lijkt mij een betere ondertoon.

At Polhuis