“NET IETS MEER VRIJHEID”

“Ik weiger te erkennen dat er totale vrijheid, of helemaal géén vrijheid is. Het is immers ook niet òf donker, òf licht – er is meer of minder licht. Hoe meer de Geest des Heren aanwezig is, hoe meer vrijheid, zo zou ik het zeggen. (…). Al het absolute schuif ik door naar het eschaton (het laatste der dagen).”

Met deze woorden beëindigt Milos Rejchrt zijn gesprekken met twee jonge collega’s, Stefan Hajek en Michal Plzak. Deze reeks is samengebracht in een bundel en behandelt, naast jeugd- en ander sentiment, vooral Rejchrts betrok-kenheid bij Charta 77. Hij doet dat met vuur en enthousiasme, maar betoont zich daarin tegelijkertijd een Realpolitiker, iemand die in staat is beide kanten van één medaille te zien. Zo bevinden zich bij Charta ook ex-communisten, of althans: men bekommerde zich om hen. Dat werd niet door iedereen in dank afgenomen als men het verhaal op blad-zijde 199 leest!

Rejchrt is ook een jaar woordvoerder geweest van Charta, iets wat hij slechts met aarzeling doet omdat hij weet wat dat kan betekenen. Hij komt er ook voor uit dat hij angst heeft gehad, vooral voor eenzame opsluiting. Langer dan 48 uur moet het niet duren!

Zijn bestaan als stoker, een baan die hij heeft opgepakt nadat hij in 1972 zijn staatstoestemming om te preken verloor, heeft geduurd tot 1989. In al die tijd heeft hij veel contacten gehouden met mensen uit de kerk, vooral diegenen die niet meegingen met het communistisch systeem. Maar ook met buitenlanders: een prachtig voorbeeld daarvan is de beschrijving van Hebe Kohlbrugge die hem laat op de avond opzoekt op de stookplaats!

Toen bedacht hij dat een poosje studeren in Zwitserland er wel eens in kon zitten, het was inmiddels tenslotte 1989 en het systeem begon te kraken. Dat lukt ook, en zo komt het dat de Fluwelen Revolutie óók door de chartist Milos Re-jchrt in het buitenland wordt meebeleefd.

Wat bijblijft is de titel: ” Net iets meer vrijheid”.

“Iets vrijer zijn doordat je niet meer achterna wordt gezeten door de Staatsveiligheidsdienst en de secretaris voor de kerken, dat geeft een enorme vreugde, een enorme vrijheid…!” En zo is het. Al met al een zéér lezenswaardig boek dat voor niet-ingewijden vooral door herlezen tot zijn recht komt. Maar dat kan nooit een bezwaar zijn!

P.C.Lodders-Elfferich

Stepan Hajek en Michal Plzak, Net iets meer vrijheid. In gesprek met Milos Rejchrt, Skandalon Vught 2009