REACTIE OP ‘BERGOGLIO/FRANCISCUS I’ VAN WILLEM MAARTEN DEKKER 

Terwijl Dekker zich kennelijk zat te verlustigen aan de Jezuiet die de nieuwe paus is geworden, had ik juist een recent verschenen boek gelezen van een andere Jezuiet, de Amerikaan Garry Wills, getiteld ‘Why Priests, a failed tradition’. Ik zat na Drewermann’s ‘Kleriker, Psychogramm eines Ideals’ (alweer van 1989) te wachten op een concise book met vergelijkbare inhoud: het rooms katholieke systeem is verrot. Dit verdient enige toelichting. Door gebrek aan geografische kennis (dacht dat Maasbracht bij Rotterdam lag) ben ik predikant in Limburg geworden en nooit meer geroepen tot een gemeente boven de grote rivieren. Ik ken dus ook het hele rk gebeuren al vele decennia en niet altijd tot mijn genoegen. Wie kennis heeft genomen van bovengenoemde boeken moge ik nog even wijzen op Ute Ranke Heinemann (een rooms geworden dochter van de voormalige Bundespresident Gustav) die geschreven heeft ‘Eunuchen fuer das Himmelreich. Katholische Kirche und Sexualitaet’ (1988). Zij toont aan dat de lectuur over de slaapkamer binnen rooms bereik alle dogmatische literatuur kwadratisch overtreft. Hetgeen mij ooit deed verzuchten: de katholica is een club, alleen mannen mogen lid worden, we trekken allemaal een jurk aan, doen niet aan sex en hebben het nergens anders over. Het geheel berust op gevaarlijke misvattingen met gevaarlijke consequenties, zoals uit de recent breed uitgemeten wereldwijde schandalen van misbruik van kinderen weer eens is gebleken. De lust is de grote verdachte, reeds vanaf Augustinus. In zijn dagen was er een discussie of ze ‘het’ in het paradijs wel deden, of dat de kinderen bijvoorbeeld uit het hoofd kwamen. Augustinus heeft toen die discussie beslecht door te zeggen: ze deden het wel in het paradijs, maar niet met de lust (dat was voor hem de erfzonde) maar met de wil. En schrijft dan vijftien eeuwen voor Freud: zoals je met de wil je vinger op kan tillen, kon je in het paradijs met de wil ook die andere vinger optillen. Met recht het paradijs dus! Al die groezelige praat over en verdachtmaking van de sexualiteit en de lust met name staat nog heden fier overeind zoals de paradijselijke vinger. En waartoe was dit alles? Alleen en uitsluitend om te zorgen dat z.g. kuise mannen op het juiste, zeg maar cruciale, moment konden zeggen: Dit is mijn lichaam. Alleen het eucharistisch bepaalde lichaam kon ter sprake komen. Elke normale lichamelijkheid moest ontkend en onderdrukt worden. Een en ander is pas werkelijk urgent geworden na Lateranen (1215) en het dogma van de transsubstantiatie. Zelden is een meer schadelijke en bijbels onzinnige vaststelling gemaakt door een kerk met een rijke historie van onzinnigheden. Tot die tijd was er ook nog de notie van de vierende gemeenschap als lichaam van Christus, na die tijd heeft het tot De Lubac geduurd om deze traditie (ook van Augustinus!) weer te verwoorden. Helaas is het ‘getover’ van de priester de grote winnaar gebleven.Men kan heden nog in de Sint Pieter eenmans altaartjes vinden waarachter priesters solo de mis opdragen. Anderen zijn daarbij helemaal niet nodig! Pervers. Zo valt de gehele bodem weg onder de Tafelviering, die immers niet anders mag zijn dan de verkondiging van het Woord met andere middelen. De vermenging met de notie van onsterfelijkheid (christus als farmakon tes athanasias, reeds sinds de Apologeten) in plaats van het radicale van de Opstanding der doden heeft het geheel omgeven met een (on)heilig aura, dat ook in de reformatie zijn onzalige sporen nalaat tot op vandaag. Voor mij is de Maaltijd des Heren heilig in de zin van apart. Het is een DIACONALE aangelegenheid. Wij staan in een kring en delen het eten en drinken en er is altijd over. En wij verklaren dat voor normaal met het oog op de gedachtenis van de dood des Heren totdat Hij komt. Wij zijn normaal, buiten zijn ze gek! Dat zeggen ze in elke inrichting, overigens! Presbyteriale kerken zijn de enige die het ambt normaal moeten kunnen behandelen. Alle episcopale systemen zijn gedoemd om verticaal te bestaan. Lutheranen en Anglicanen zijn “seksueel” wellicht normaler, ambtelijk staan ze onder verdenking vanwege de hiërarchie.

De Tafel, niet anders dan de Schrift zelf is het hart onder de riem van de arme en hopeloze, van den beginne roept de stem van deze God het licht te voorschijn voor ‘het volk dat in duisternis wandelt’. Het ambt als zodanig is nooit onomstreden, een STAND van priesters is natuurlijk vragen om ellende. Enfin, je kunt dat allemaal nalezen in genoemd boek van Garry Wills. Een heel aardig boek, tot het laatste hoofdstuk. Dan maakt hij, als een echte Jezuiet weer een hele draai. Na redelijk overtuigend te hebben aangetoond, dat het rk systeem niet te redden is wegens inklevende gebreken, kan het wat hem betreft verder wel zo blijven. Je gelooft niet wat je leest, na het voorgaande.

Al met al moet je wel een grote optimist zijn om te denken, dat Franciscus II – want de eerste was de enige echte! – alle verschil van de wereld gaat maken. Ik ben met studenten nog al eens naar Rome geweest en dan gingen we ook naar de graven van de pausen. De rk-studenten plengden dan nog wel eens een traan bij het graf van Johannes XXIII, “de laatste goede paus”, zoals een het verwoordde. Volgens mij de enige goede, die stierf voordat “hij nog meer kwaad kon stichten” (Walter Goddijn).

Rome heeft geduldig Katholiek Nederland (vooral hier heeft Vaticanum II enthousiasme gebracht) weer down at heel gebracht met bisschoppen als Simonis, Gijsen, Terschure, Hurkmans, Eijck, en ga maar door. De oecumene heeft er in geen veertig jaar zo beroerd voorgestaan en er is geen enkel uitzicht op dat Rome het eucharistisch getover als kernactiviteit gaat afstoten. Waarom zouden we dan juist nu ineens allemaal weer terugkeren naar de Una Sancta?

Dekker misleidt zichzelf en de lezer, of is van kwade wille. Allebei geen prettige gedachtes.

Wim de Leeuw

Ds. W. de Leeuw is emeritus predikant en heeft een praktijk als levenscoach