Zomaar wat (Lights in the dusk)

logo-idW-oud

 

ZOMAAR WAT (Lights in the dusk)

Van de Finse regisseur Aki Kaurismaki zag ik de film ‘Lights in the dusk’ uit 2006. Het is een artistiek voortreffelijke, maar inhoudelijk bepaald geen mooie film. De hoofdpersoon Koistinen leeft zijn bestaan als nachtwaker aan de rand van de stedelij-ke samenleving. Hij is het type van een ‘looser’, geminacht en gewantrouwd door zijn collega’s en eigenlijk door iedereen. Een man, die weliswaar geen vlieg kwaad doet, maar aan wie of met wie ook niets te beleven valt. Een mikpunt van spot en verach-ting. Zodoende een doodeenzaam mens, niet in staat zijn isolement te doorbreken en die daartoe ook nauwelijks pogingen doet. Hij wordt in zijn naïveteit (of in zijn ver-scholen dromen) de dupe van een vrouw die toenadering tot hem zoekt, maar die een handlangster van een crimineel is en hem de code van een juwelierszaak afhandig weet te maken. Koistinen draait als medeplichtige voor een jaar de gevangenis in, omdat hij weigert haar aan te geven. Dat laatste zegt de hoofdschuldige al te hebben voorzien. Hij had hem ingeschat als ‘een romantische idioot’ en hij vindt dat ‘geniaal’ van zichzelf.

Na zijn detentie treft hij de crimineel in gezelschap van zijn vroegere ‘vriendin’. Dat leidt tot een onmachtige en onhandige poging de man met een mes te lijf te gaan. Het wordt hem fataal. Hij wordt afgetuigd en sterft aan zijn kwetsuren en kneuzingen. Einde verhaal. De verliezer verliest tenslotte ook zichzelf en zijn leven.

Of toch niet zichzelf? Ik speurde naar de ‘lights’ in ’the dusk’ (de schemering) van dit trieste verhaal en in deze desolate wereld, doch vond die nauwelijks. Maar dat deze Koistinen (zijn voornaam horen we alleen in de rechtszaal) zijn verraadster niet ver-raadt is misschien een blijk van zijn menselijke integriteit. De prijs is echter wel hoog -en wie zal het opmerken?

Dan is er de vrouw van de kraam, waar hij elke avond na zijn werk een paar knakwor-sten koopt en die eigenlijk zijn enige aanspraak is. Ook zij lijkt door het leven niet ver-wend, maar ziet wel naar hem om -overigens zonder dat hij dat van zijn kant op prijs stelt of weet te waarderen. Zij brengt hem naar huis en legt hem op zijn bed als hij dronken is, wil hem opzoeken in de gevangenis en komt naar hem toe als hij op sterven na dood is. Het is allemaal nauwelijks aan hem besteed. Hem ontbreekt ook nog de genade om genade te ontvangen. Toch legt hij op het moment van zijn sterven zijn hand in de hare. Dat meenden we althans te zien. Het is ondramatisch en onsentimen-teel verfilmd. Ook dat een troostrijk lichtpuntje in de onbarmhartigheid van een zin-loos, onuitgesproken en onbemind leven?

Een recensent schreef: niemand in de film houdt van deze Koistinen, behalve dan de filmmaker zelf! En ook de waarschijnlijk niet talrijke bezoekers van deze film zien een mens die we eigenlijk niet willen zien en misschien niet zouden zien zonder deze film. Kunst kan ons de ogen openen voor de wereld en voor de mens in die wereld. Zo valt er toch enig licht in het schemerduister van een verloren bestaan. Het is niet onopge-merkt gebleven.

Rens Kopmels