Commentaar – Antillen

Armoede is onrecht. Met die leus typeerde de toenmalige secretaris van de Raad van Kerken Wim van der Zee de inzet van de kerken in het Conciliair Proces. Dit jaar is het tien jaar geleden dat hij overleed. Van het Conciliair Proces is weinig meer over. Wat gebleven is, is het onrecht van de armoede. Het ging Van der Zee om de armoede in eigen land en in de wereld. Hij spande zich in voor de arme kant van Nederland en voor ontwikkelingssamenwerking. Ik heb er van harte aan meegedaan.

De laatste jaren werk ik in een wijk waarin veel Antillianen wonen. Soms geven ze overlast. Op straat zie ik de jonge tienermoeders. Van hen wordt in het huidige politieke debat gezegd: kansloos hier en kansarm op de Antillen. Wie in de criminaliteit terecht komt, kan beter terug gestuurd worden naar de Antillen en wie daar weg wil, kan daar beter gehouden worden. Ik begrijp deze politieke reacties. De druk op de wijk en de stad door grote groepen moeilijk inpasbare jongeren is groot.

Soms praat ik met Antillianen. Wat hen dwars zit, is de desinteresse van Nederlanders voor de Antillen. Als ik dat hoor, geneer ik mij altijd weer, omdat het waar is. Over de armoede in de wereld spraken we, maar vergaten daarbij naar ons eigen Koninkrijk te kijken. Het heeft iets wrangs dat we de armoede in de derde wereld structureel probeerden aan te pakken, terwijl we die op eigen erf niet zagen. Met de Antillen (en Suriname) hebben en hadden we de derde wereld in eigen huis. Het lukte ons niet om maar een begin van een structurele oplossing te vinden voor het probleem van het onrecht van de armoede in eigen huis.

In het klein zien we wat op wereldschaal gebeurt. In een poging de armoede te ontvluchten, komt men naar het rijke Noorden. Repressieve maatregelen zoals die door de Nederlandse regering worden voorgesteld, vertragen hooguit deze verhuisstroom. Zij komt pas tot stand als het onrecht van de armoede opgeheven wordt. Daar ligt opnieuw een kans voor Nederland en voor de kerken.

Beter dan om kritiek te leveren op de kabinetsplannen, is het om de komende jaren geconcentreerd aandacht te besteden aan de Antillen. Ik bedoel dan niet als een nieuw project naast wat er nu al gebeurt. Nee, de Antillen dienen bij ICCO en Kerk in Actie absolute prioriteit te krijgen. Hoe kunnen we nog geloofwaardig over armoedebestrijding blijven spreken als we die op het gebied waar we zelf verantwoordelijk voor zijn, niet zien en voort laten bestaan? Wat een krachtig signaal zou het zijn als het ons lukt het onrecht van de armoede op ons eigen grondgebied op te heffen. De bewoners van de wijk waar ik werk, kijken er naar uit.

Voordat ik dit schreef, heb ik natuurlijk wel even op de sites van de PKN, KIA en ICCO gekeken. Het kan immers zijn dat er al veel werk verzet wordt op de Antillen. Als ik evenwel op Antillen zoek, krijg ik in alle gevallen, schrik niet, 0 hits. Ik durf het mijn Antilliaanse gesprekspartners niet te vertellen.

AP