Zeggen waar je tégen bent, is eenvoudiger dan zeggen waar je vóór bent. Kritiek immers kan
gratuit geuit worden zónder zelf hom of kuit te geven, zonder te zeggen welk ideaal jou voor
ogen staat. Verschillende politici in Nederland ondervinden in de afgelopen maanden de
waarheid van deze woorden. Stuurlui zijn van de wal ineens in de stuurhut terechtgekomen en
kijken elkaar aan: waar willen we eigenlijk wél heen?
Hoe is dat met de kerk en haar profetisch geluid? Die mag toch niet gratuit zijn en onder
datzelfde oordeel vallen van wel hard roepen, maar intussen geen werkelijke weg weten die
begaanbaar is. Het valt me op dat in het Evangelie de zogenaamde ‘gulden regel’ net anders
luidt dan wat er in het collectief geheugen van geworden is. Jezus zegt: Wat u wilt dat de
mensen u doen, doe gij hun evenzo. Dat is beslissend anders dan: wat u niet wilt dat u
geschiedt, doe dat ook een ander niet. Het woord van Jezus roept tot een perspectiefwisseling,
die wegbreekt uit negatief denken, naar het stellen van de vraag hoe dan wél.
Zo is ook de kritische stem van de profeten nergens taal van afbraak, maar altijd ontsprongen
aan een diep weten van hoe wél: leven voor Gods aangezicht met mijn naaste, delend van wat
geschonken wordt door Hem die ons liefheeft.
Het lijkt me nodig dat dát hoorbaar is op momenten dat de kerk de stem verheft in een
samenleving als de onze, die aan ‘profeten’ voorwaar geen gebrek heeft. En niet alleen
hoorbaar, maar ook zichtbaar. In een land waar vooral veel ontevredenheid is – maar (en dat
is het probleem) over verschillende zaken – is het van groot belang dat het visioen van een
aarde waar gerechtigheid woont, gehoord en geleefd wordt. De God en Vader van Jezus
Christus houdt aan zijn belofte vast en daarom kan de stem van de kerk klinken zonder
verbetenheid of bitterheid: niet onze waarheid staat tegenover die van anderen. En niet wij
weten van onszelf uit hoe we er gaan komen. Maar luisterend naar de Schrift, waar de
verwachting levend gehouden wordt van licht, vrede en gerechtigheid worden we vrij van de
gedachte dat wij het wel weten en hoeven we niet neer te kijken op wie dan ook.
Wat dat in de stuurhut concreet betekent, staat geregeld te bezien. Maar de tóón vanuit de
stuurhut zal anders zijn. Zelfbehoud en eigenbelang kunnen dan niet meer het hoogste zijn.
Dat gaat immers rechtstreeks in tégen de Geest van Christus.

Niels den Hertog

In de Waagschaal, nr. 1, 11 januari 2025