‘De omweg is de kortste weg’: de titel van deze aflevering van ons blad komt van onze meester K.H. Miskotte. Udo Doedens noemt zijn naam niet in zijn artikel, maar zijn mede aan de heer Poll ontleende, doch zelfstandig toegepaste “principe van de omweg” past goed bij Miskotte en de traditie van dit tijdschrift. Een traditie die een hekel heeft aan fast food, grote stappen snel thuis en schelle cimbalen. Liever slow sex en langzame, zij het liever niet hermetische overpeinzingen. Maar een láng verhaal, dat is het, het verhaal van God en de kerk, en niet een kort verhaal. Doedens wijst ons de weg, zoals hij dat in het vorige nummer ook deed met de uitroep-vraag: ‘Alles komt goed?!’ Na hem geeft Jan Bruin een begin van een kritische analyse van een modewoord waar je in de kerk over struikelt, en ook zulke analyses zijn Des Waagschaals immer geweest. Kritisch is ook Maria Westerduin, en dan richting het nieuwe kapitalisme dat zich tot in de kerk uitstrekt. Twee enigszins tegengestelde lezingen van Toon Tellegen brengen ons dan in de slechts schijnbaar rustiger wateren van de literatuur. Hoe te spreken over God na ‘de dood van God’? Als we ons die vraag stellen, moeten we hoe dan ook in gesprek zijn met degenen buiten de kerk die zoiets ook proberen. Niels den Hertog neemt ons dan mee naar Nijmegen en zet Mariken tussen de studenten. Passend voor dit kort na Pasen verschijnende nummer is dan dat Kees Doevendans ons meeneemt naar de bijbelse bovenkamer, waarvan ik mij nog nooit heb afgevraagd waar die precies lag en hoe die eruit zag (ik vind ‘bovenkamer’ vooral zo’n leuk woord voor je hersenpan, maar daar bleek het artikel helaas niets mee te maken te hebben!) – maar nu heb ik een mogelijk antwoord. Ondergetekende neemt u dan in het tweede deel van een onregelmatig verschijnende serie reflecties bij dagboekcitaten van Miskotte mee naar Miskottes mystiek. Wellicht ligt er in de voor-barthiaanse Miskotte een tegoed dat nog onvoldoende ontgonnen is. Het is een oude en voor sommigen niet zo leuke, maar onvermijdelijke vraag: heeft de radicale scheiding van geloof en religie, en daarmee ook het afscheid van de mystiek en de louter kritische reflectie op ervaring niet mede ruimte geschapen voor de heilloze wildgroei op dit terrein die wij heden ten dage beleven? Wie dan nog verder wil praten en denken over Miskottes werk, melde zich bij de studiedag op 1 juli – als de wereld, die gelukkig bezig is te verdwijnen, dan nog bestaat. Lectori Salutem!

Willem Maarten Dekker.

In de Waagschaal, jaargang 1, nr. 5. 30 april 2022