Het interview met onze ‘wintergast’ Freek de Jonge in het januarinummer en zijn retrospectieve boek Kom verder! nodigen uit om verder te denken in een geestarme tijd. In een recensie van het boek schetst Rinse Reeling Brouwer hoe De Jonge zijn vader eert, omdat die rekende met een Geest die ook onze cultuur niet kan missen. ‘Een voorwaartse werking van het geweten hangt af van de geest’, stelt Reeling Brouwer.

De Geest ervoer Jan Bruin in de St. Gertrudiskerk in Workum, waar vader De Jonge predikant was en de restauratie begeleidde. Dat deed hij in de geest van zijn leermeester Gerardus van der Leeuw. Van hem hoorde Andries bij binnenkomst in diens studeerkamer: ‘Kom verder!’. Van Godswege gaat die uitnodiging nog altijd uit, bijvoorbeeld van zo’n kerkgebouw waarin het zonlicht door de ramen je uitnodigt om verder te kijken. Bruin haalt wel Noordmans’ voorzichtigheid aan met de geestelijke vervoering die je kan overkomen. En Kees Doevendans relativeert hedendaagse religiositeit door te wijzen op het museale karakter van kerk en geloof voor onze tijdgenoten. Maar in de veelkleurige tussenkomst van glas in lood, tussen het licht van buiten en onze waarneming van de dingen, ziet Doevendans een gelijkenis van de bemiddelende rol die geloof en theologie nog altijd kunnen hebben. In zijn dieslezing voor de PThU sprak Henk de Roest in dit verband over ‘attenderend’ theologisch spreken, ‘vanuit het vernemen van […] een roepende stem in de grondwoorden, de “poëzie van de Schrift” (Mirjam Elbers)’, ‘a voice crying through the vista of time’ (Martin Luther King).

Ook Paul Wansink concludeert in zijn bespreking van ‘Domweg Gelukkig’, het nieuwste boek van ons redactielid Willem Maarten Dekker ‘dat de theologie een eigen bijdrage heeft te leveren aan de samenleving’. Dekker ziet in de beleving van geluk de geest voorop gaan. Kunnen we dat ook in de politiek weer voor ons gaan zien? Maarten den Dulk leest het boek van Dick Boer over Ton Veerkamp als een ‘handspiegel van de politiek betrokken theologie’. En At Polhuis zoekt in reactie op Jan Muis voor de democratie naar een theologische grond in wat nog komt.

Zo biedt ook dit nummer denkstof te over om ons te laten leiden door een voorwaartse Geest. Udo Doedens laat je daarbij luisteren naar de geschiedenis, Jilles de Klerk behoedt in zijn meditatie voor schreeuwerigheid, en de discussie tussen Pieter Oussoren en Coen Constandse leert christenen om naast de Joden de toekomst tegemoet te gaan.

Ondertussen verwelkom we op deze plek Kees Doevendans, die met zijn stedenbouwkundige achtergrond, culturele kennis en theologische intuïtie de redactie is komen versterken. Mirjam Elbers heeft dit jaar een sabbatical als schrijvend redactielid, om zich te kunnen wijden aan haar promotieonderzoek.

Tot slot nodigen we alle lezers en andere belangstellenden alvast uit voor de komende studiedag van In de Waagschaal: ‘De boodschap van Johannes’, op 19 mei in de Grote Kerk van Den Bosch (zie pag. 30).

Gerben van Manen

 In de Waagschaal – schreeuwt niet om aandacht