Van tijd tot wordt ons als mens gevraagd om een ‘positiebepaling’: soms is dat daadwerkelijk een urgent Gebot der Stunde, maar soms ook gewoon een roep om een hokje waar anderen je dan vervolgens veilig in kunnen stoppen. Die dialectiek is de kerk niet vreemd: soms moet er hartgrondig ja of nee gezegd worden, maar nooit kan een standpunt absoluut worden. Juist omdat de kerk leeft van een ‘positieloze positie’ (Barth) en altijd zelf als eerste onder het oordeel van Christus staat. Christelijke identiteit (of positie) als een contradictio in terminis dus.

De bijdragen in dit nummer getuigen ieder op eigen wijze van deze dialectiek. In zijn meditatie zet Peter Verbaan de toon met de plaatsbepaling van de gemeente als toegewijd aan – maar niet ván de wereld. Meanderend tussen Kierkegaard, de Bijbel en Annie Schmidt vraagt Udo Doedens zich af of de messiaanse mens niet bij uitstek een ‘tussenmens’ is. Of hij ook een deugmens is, dat betwijfelt Werner Pieterse in zijn bijdrage over de bestseller van domineeszoon Rutger Bregman. Coen Constandse geeft de lezer die het oecumenisch leesrooster volgt rijke bagage mee over Exodus, waarbij hij aandacht vraagt voor de dialectiek van het beladen begrip ‘volk’. Mirjam Elbers bespreekt in haar recensie van de dissertatie van Gerard van Zanden Breukelmans gevecht voor een ‘laatste linie die het houdt’, als derde weg voor de kerk tussen secularisatie en sektarisme. En Victor Kal schrijft in zijn tweede ‘land’- artikel over de fine line tussen erven en toeëigenen.

Naar aanleiding van Wim Reedijks boek over broederschap (en armoede) vraagt Wessel ten Boom naar het verschil tussen gelijkheid en broederschap, en Peter Verbaan bespreekt drie boeken over de ‘ziel’, die ‘legpuzzel van het zelf’ (Haasse).
In het commentaar tenslotte gaat Willem Maarten Dekker in op de actuele discussie over het celibaat in de RKK en pleit voor een genuanceerde, dialectische visie op de menselijke ‘roeping’ tot zowel huwelijk als ambt.
De redactie wenst u een goede herpositionering toe.

Mirjam Elbers

In de Waagschaal, jaargang 49, nr. 2. 8 februari 2020