Het naoorlogse, apostolaire devies ‘De kerk is er voor de wereld’ lijkt terug van weggeweest. Langzaam maar zeker herontdekt de kerk dat ze, met het verhaal dat ze bewaart, in de marge van de samenleving als ‘zoutend zout’ aanwezig kan zijn – niet vanuit een morele superioriteit, maar in het volle besef zondaar te zijn te midden van zondaren.
Dat dit nummer van In de Waagschaal rond 4 mei het licht ziet, is des te meer reden om de relatie tussen kerk en wereld nog eens grondig te verkennen. Zo leidt de meditatie van Peter Verbaan ons weg van de fixatie op het lege graf an sich en zet de lezer op weg naar Galilea – midden in de wereld dus. Het openingsartikel is vervolgens van de hand van Wouter Klouwen die in Ad den Besten een dichter ontmoet die aan den lijve heeft ondervonden hoe de heidense mythe hem betoverde en hoezeer hij daar steeds weer van bevrijd moest worden. Klouwen trekt de lijn door naar de kerk en haar eigen ‘heidendom’. Dat leek ons tevens een mooie leeswijzer bij de volgende artikelen in dit nummer. Udo Doedens reflecteert op de preken van Martin Luther King en hun betekenis voor de mensen van ‘verstokte wil’ van vandaag, en Erica Meijers buigt zich over de biografie van Visser ’t Hooft en de grenzen van diens eigen oecumenische hart. Met Werner Pieterse komen we voor de derde en laatste keer uit in Roemenië, waar het Stalinisme een vervuild land achterliet maar het westerse heil ook niet voor allen soelaas biedt.
Gelukkig geeft De Luizenmoeder de moderne westerling een satirische veeg uit de pan, niet weinig geïnspireerd door het vrijzinnig-christelijke nest van de maker, aldus Berthe van Soest. Herman Noordegraaf wijst in dat verband op het werk van William Temple, die als op-en-top kerkmens de welfare state propageerde en daarmee velen inspireerde.
Dwars door dit alles heen klinkt in dit nummer de stem van Karl Barth, politiek theoloog avant la lettre: At Polhuis wijst op een Duitse uitgave voor dit Barth-jaar, nog gratis ook, Wessel ten Boom kondigt een verzameling Nederlandse Barth-vertalingen aan, en Niels den Hertog neemt de lezer mee naar Barths profetische bezoek aan het ‘neutrale’ Nederland van 1939. Omdat neutraliteit in kerk en wereld onmogelijk is, melden wij tenslotte met partijdige trots dat oud-redactielid Cisca Stark onlangs wereldkampioen allroundschaatsen bij de Masters55 werd. We wensen ook de lezer met dit nummer vele ongebaande en ongewende paden toe.

Mirjam Elbers en Machteld de Mik

In de Waagschaal – voor wereldtheologen

(In de Waagschaal, jaargang 48, nr. 5. 4 mei 2019)