In menig pastorie zal, helaas opnieuw, worden opgezien tegen de naderende kerstdagen. Wat te zeggen, bidden, zingen in een vredeloze wereld? De bedrukte predikant of pastor vindt in dit nummer Willem Barnard aan zijn of haar zijde. In de winter van 1943 verbleef de toen 23-jarige Barnard onvrijwillig in Berlijn en hield daar een kerstpreek, wellicht zijn eerste. Geen lichte last gezien de context (toen ook). Maar hij kan zich er niet aan onttrekken: ‘Voor mijn besef is God zeer raadselachtig. Hij draagt ons op Kerstfeest te vieren. Hij draagt mij op een kerstevangelie te verkondigen.’ Albert Jan Roetman diepte de tekst van de preek op uit het familiearchief en is, met ons, onder de indruk. Ter inspiratie.

Over oorlog en vrede schrijven Gert van der Ende, Susanne Hennecke en Harry Pals. Na eerdere reacties van Erik Borgman, At Polhuis en Jan Bruin op de vraag van Ids Smedema wat het nieuwe parool van readiness bij Defensie betekent voor kerk en theologie (IdW 53.10 en 11) voegt Van der Ende daar op verzoek het perspectief van de krijgsmachtpredikant aan toe. Een spannende positie, zo blijkt, met loyaliteiten die naast elkaar staan maar ook flink kunnen botsen. Hennecke las de jubileumbundel bij 100 jaar Kerk en Vrede, op zoek naar inspiratie en informatie, en werd niet teleurgesteld. Geen ‘Happy Birthday’ evenwel maar: Dona nobis pacem. Van de pacifistische stem wordt wel gezegd dat die nauwelijks hoorbaar is in de maatschappij en politiek van nu. Als tegenwicht vroegen we Pals om ons te laten delen in zijn persoonlijke en theologische weg naar ‘steeds meer pacifist’, zoals hij schrijft.

Naast oorlog en vrede is het energievraagstuk uiterst actueel en ook dat gaat niet aan de kerk voorbij. Kees Doevendans bezocht de Dutch Design Week en trof zaken, mensen en vergezichten die theologen zullen verbazen (of juist niet), van Kathedraaldenkers tot ‘Project Agape’ en van stookkosten tot een sobere levensstijl.

Soms lucht het op om vragen om te keren, merkt Udo Doedens in zijn commentaar, maar eenvoudig is het niet. Juist daarom is het kerstevangelie hard nodig – ook als dat gepaard gaat met de nodige hoofdbrekens voor wie het mag verkondigen.

Hans de Waal

In de Waagschaal, nr. 12, 7 december 2024