Bij Lukas 23:33-49

Eenstemmig klinkt het advies aan Jezus: Red jezelf! Uit monden die op andere dossiers beduidend minder eensgezind zullen zijn: wat hebben de Joodse leidslieden gemeen met soldaten van de bezettende macht? En wat verbindt hen op hun beurt met een gekruisigde oproerkraaier? Eerder waren Pilatus en Herodes al vrienden geworden in hun omgang met Jezus. Bij Jezus vinden mensen elkaar kennelijk.

Drie keer klinkt het – zoals de verloochening van Petrus ook drie keer geklonken heeft. Daarmee krijgt het een extra lading: dit is niet een verspreking in de emoties van het moment, maar een precieze omschrijving van wat onze wereld aan Jezus te zeggen heeft: ‘Man, denk gewoon aan jezelf, dat doen wij ook!’

Men heft onder het kruis nog net niet ‘Er hat uns allen wohlgetan, den Blinden gab er das Gesicht’ aan, maar ver is het er niet vandaan. Onomwonden wordt erkend dat Jezus anderen gered heeft – ‘sonst hat mein Jesu nichts getan’. Maar waarom hangt Hij dan hier? Die vraag lijkt in het gejoel weggedrukt te worden. ‘Red jezelf! – dat doen wij toch ook allemaal? Houd op met de irritante uitzondering te zijn!’ Verklaart dat de opwinding? Dat Jezus met de weg die Hij gaat een kritische vraag is bij de manier waarop ons samenleven ingericht is? En kom je hier dan op het spoor wat het betekent als de kerk belijdt dat Jezus mens geworden is als wij ‘uitgenomen de zonde’?

Slechts één stem klinkt anders. Wel niet letterlijk, maar naar de zaak roept hij: Jezus, red mij! Anders dan de joelende menigte krijgt hij antwoord van Jezus. Er lijkt geen redden meer aan voor deze man – een paar uur misschien nog, dan is het wel voorbij. Wat stelt hijzelf zich eigenlijk voor met zijn vraag aan Jezus? Wat maakt het uit – bij hem daagt het besef dat Jezus in die wereld van ons beslissend anders is: trouw aan God en aan de naaste tot in de dood. Wat Jezus doet met mijn vraag hoef ik niet precies te weten. ‘Er hat uns allen wohlgetan’ – Hem kennende laat Hij zich door de dood niet van dat spoor afbrengen.

Jezus antwoordt met woorden vol belofte: Ik zal jou niet alleen laten gaan. Van jouw redding heb Ik mijn zaak gemaakt – en precies daarom red Ik mijzelf niet.

Niels den Hertog

In de Waagschaal, jaargang 52, nummer 4, 1 april 2023