Voor de ineenstorting van de DDR heeft het me altijd uitgesloten geleken dat de Russen hun troepen uit Duitsland terug zouden trekken. Want waarom zouden ze? Duitsland is een nooit te onderschatten tegenstander, ze hadden het oosten ervan in hun greep en ze konden het zonder buitensporig veel moeite in hun greep houden. Maar wat mij altijd volstrekt uitgesloten leek is wel gebeurd: de Russen hebben het oosten van Duitsland losgelaten, en niet alleen dat, ze hebben ook Polen, Tsjechi‘, Slowakije en Hongarije ontruimd.

Nu staan de laatste vier landen te popelen om lid te worden van de NAVO. Geef hun eens ongelijk! Zeker na de verkiezingsoverwinning van Zjirinovski: deze man praat al over het herstel van het oude rijk van de tsaren, en dat hij vandaag kan ontkennen wat hij gisteren heeft gezegd maakt hem nog meer suspect.

Toch is de NAVO, en zijn met name de Verenigde Staten, niet van plan de genoemde landen tot de NAVO toe te laten: ze mogen wel even in het voorportaal komen staan, maar dat is het dan. Ik vrees dat dat juist is: het lijkt dan wel alsof het enorme vernietigingspotentieel van de vroegere Sovjet-Unie weggesmolten is, maar dat is gezichtsbedrog. Er kan nog steeds een conflict uitbreken dat voor de mensheid rampzalige gevolgen heeft.

Als de NAVO de genoemde landen als volwaardig lid zou accepteren zouden de Verenigde Staten hun invloedssfeer uitbreiden tot de vroegere invloedssfeer van de vroegere Sovjet-Unie en dat zou de krachten die Zjirinovski in het zadel geholpen hebben versterken.

Je moet rekening houden met de mogelijkheid dat in de vroegere Sovjet-Unie een combinatie van nationale en socialistische krachten het heft in handen neemt en met harde hand orde op zaken stelt. Of de Polen, de Tsjechen, de Slowaken en de Hongaren dan ook redenen zouden hebben om te vrezen! Maar zelfs dan zou ik er nog niet voor zijn hen in de NAVO op te nemen. Omdat het vermijden van een conflict dat met wapens uitgevochten wordt mij boven alles gaat.

Voorlopig heeft de zwabberige Boris Jeltsin in Rusland nog het heft in handen en zelfs nu voelen de genoemde volkeren zich door ons al in de steek gelaten, zo niet verraden. Daar hebben ze ook redenen voor.

Mijn keus is een keus van ‘non posse non peccare’, niet kunnen niet zondigen. Wat het zwaarst is moet het zwaarst wegen, en de vrede weegt het zwaarst.

Maar zuiver is deze keuze – niet.

A.A. Spijkerboer

(In de Waagschaal, nieuwe jaargang 22, nr. 17, 15 januari 1994)