Psalm 1

1 Gelukkig de mens…
Die niet gaat in de vergadering van schurken
op de weg van zondaars niet staat
en op de zetel van spotters niet zit.
2 Integendeel: zijn lust is in de Thora van Jhwh,
met Zijn Thora is hij dag en nacht mompelend bezig.

3 Hij zal zijn als een boom geplant aan waterbeken
die zijn vrucht geeft op zijn tijd
wiens loof niet verwelkt
en al wat ie doet gelukt.

4 Zo niet de schurken,
integendeel: zij zijn als kaf dat de wind verwaait.
5 Daarom staan schurken niet op in het gericht
en zondaars niet in de vergadering der rechtvaardigen.
6 Want de Eeuwige kent de weg van rechtvaardigen
maar de weg van schurken zal vergaan.

In het midden van Psalm 1 staat een boom, geplant aan het water. Onder zo’n boom kun je schuilen tegen de regen en tegen de zon. Hij is ook uitermate geschikt om er afspraakjes bij te maken – al gebeurt dat, is mijn indruk, door de moderne communicatiemiddelen minder dan vroeger.

Of de boom in onze psalm ook al die functies had, weet ik niet. Wel geeft hij zijn vrucht op zijn tijd en verwelkt zijn loof niet – alsof hij het eeuwige leven heeft. Zoals bomen nu eenmaal de indruk geven er altijd al geweest te zijn en er altijd te zullen zijn.

Onze boom staat in het midden, eraan vooraf gaan drie nieten, ‘niet gaan’, ‘niet staan’ en ‘niet zitten’. De psalm prijst de lezer zalig omdat hij/zij deze drie dingen niet doet: heulen met de schurken, zich afgeven met zondaars en verkeren in een kring van spotters. De reeks ‘gaan, staan en zitten’, is een aflopende, tot stilstand komende. Als je dat voor doet, op het tapijt voor de kachel, merk je opeens de grap die hiermee gegeven is. Want het omgekeerde: zitten, staan en gaan, dat is opstaan! Opstanding. Die wordt de lezer toegewenst!

En wie de mompelende lezer en de boom in het midden toch een beetje statisch vindt, is op zijn wenken bediend. Draai de geschetste beweging om, door de drie nieten op rij genodigd het tegenovergestelde te zoeken en kijk, er komt beweging in de tekst. Lectori Salutem, de lezers heil!

W. van der Spek

In de Waagschaal, jaargang 49, nr. 1. 11 januari 2020