En zo zijn het altijd de meest eigene gedachten, de meest nabije, de meest schrijnende, die wij uit moeten strepen, door moeten krassen. Dat schrijft Judith Herzberg in haar gedicht ‘het doorgestreepte blijft te lezen’. Het gaat over de weigering om los te laten. Vooral het loslaten van wat pijn doet, wat kapot is, wat steekt en hindert, maar waar je je desondanks als een grommende hond in vastbijt. Het is soms moeilijker het geluk te leven, dan de nederlaag en de schaamte. Hoe moet je immers? Waar laat je het, de nederlaag, de schaamte, de schuld, het eeuwige mislukken?

Wij praten, praten een gat in de nacht, schrijft Judith Herzberg. Een oeverloze stroom woorden en gedachten, er komt geen einde aan. Dit is het schrikkeluur. De tijd die ophoudt, nergens blijft, verloren gaat. Je kunt alleen maar achteruit. Daar waar je doorgestreepte woorden geschreven staan, de meest schrijnende, de meest nabije. Waar is degene die ze uit kan wissen? Wie spreekt het verlossende woord?

Een man boog het hoofd en gaf de geest. Dit is het schrikkeluur. Van nu af aan houden we onze mond en zwijgen, zwijgen, een gat in de nacht. Waar laat je het, de nederlaag, de schaamte, de schuld, het eeuwige mislukken? Wij weten het niet, we hebben alleen maar een vaag vermoeden, en zelfs dat, zelfs het vermoeden verdwijnt in het gat van de nacht. Wij zwijgen. Een gat in de nacht. En met ons zijn onze eigene gedachten, de meest nabije, de meest schrijnende, bij ons is de kras op de ziel, het brandende mislukken.

Wij zwijgen. Wij waken, één uur, twee uur, honderd uren waken we, we stoten aan wie in slaap dreigt te vallen: wakker blijven! We zijn bang dat we te laat zijn met waken, we zijn bang, maar nu waken we, nu moeten we waken, we kunnen niet anders. We zwijgen, en we wachten. Tot er iemand spreekt, tot er iemand opstaat om te spreken.

God mag weten wat er dan gezegd gaat worden, wat wij nodig hebben om gezegd te worden. God mag weten wat er nog gebeuren kan als het licht wordt. God weet of het godsonmogelijke kan: doorstrepen en verder lezen, loslaten en verder leven, horen en gehoord worden. God mag het weten. Als het licht wordt, zullen we het wel zien. Voorlopig zwijgen we. Wakend. Eén uur, twee uur, honderden uren. Een gat in de nacht. Stilte. Tot de dag begint. Tot er iemand spreekt. Tot er iemand opstaat om het verlossende woord te spreken.

Marijke van Selm