Hij boert op het land dat zijn vader eerst pachtte en door hard werken verwierf als eigen grond. Daar, tussen Houten en Bunnik nam Pieter van der Grift het afgelopen jaar een grote moderne stal in gebruik, alles volgens de ‘Maatlat duurzame veehouderij’. De koeien hebben ruimte, veel daglicht, ze lopen over een rubberen vloer en liggen op matrassen. Ze bepalen zelf wanneer ze gemolken worden door twee hypermoderne melkrobots. Door een chip in hun halsband worden hun beweging en hun melkopbrengst gevolgd. Veel koeien ‘redden zichzelf’, zegt hij. ‘Sommige kom ik bijna nooit meer tegen. En dat is ook prima. Dat zijn dan eigenlijk de beste koeien.’

Sommige koeien zie je bijna nooit meer, zeg je. Dat klinkt afstandelijk, en heel anders dan het vroeger was, denk ik. Is dat geen verlies?

Nee, voor mij niet. Je hebt natuurlijk minder een band met de individuele koe. Maar een koe wil ook niet individueel benaderd worden. Het is een kuddedier. Het gaat mij dus veel meer om de veestapel als geheel. Daar kijk je steeds heel goed naar: hoe ziet het eruit als je de stal binnenkomt? Hoeveel dieren staan, hoeveel liggen? Daar moet een soort balans in zijn, anders dan voel je dat er iets niet goed is. En dat is dan natuurlijk wel weer een optelsom van het gedrag van de individuele dieren. Dus daar kijk je naar; dat gedrag probeer je te begrijpen, zo kijk je hoe het met ze gaat.

En die kuddedieren gaan op jouw bedrijf helemaal hun eigen gang.

Ja, het bedrijf is nu zo ingericht dat de koe het naar z’n zin heeft. Daarom heb ik deze investering gedaan. Het is de kunst om zo’n omgeving te maken dat de koe zichzelf kan zijn, zich zelfstandig kan redden. Daar probeer je de koe als het ware toe te verleiden. En als dat lukt, als de dieren functioneren, dan is dat fantastisch.

Dus je verleidt je koeien?

Daar kreeg ik op mijn open dag laatst ook vragen over. Kan dat eigenlijk wel, die beïnvloeding? Manipuleer je de koeien niet? Dat vind ik wel grappig, want over mensen stellen ze die vraag niet. Alsof mensen niet beïnvloed en gemanipuleerd worden! Want als je over het station loopt, ook daar is alles zo ingericht dat je goed loopt. En dat is dan nog de vriendelijke manier van beïnvloeding. Ja, zeggen ze dan, daar is de mens zelf bij, maar het dier heeft er niet voor gekozen. Alsof mensen daar allemaal voor kiezen en zich er bewust van zijn! Veel mensen hebben dus een heel andere emotie bij dieren dan bij mensen.

Hoe zou jij je relatie met jouw dieren omschrijven? Hoe zie je ze? Je werkt met ze, maar is het dan zoiets als personeel? Of is het familie?

Tja, hoe zie ik ze? Het is geen personeel, dat zeker niet. Ze zijn onderdeel van mijn leven. Ik leef met ze. Ze hebben allemaal een eigen karakter. De één is meer zenuwachtig, en de ander moet je echt even goed aanpakken, anders gaat dat niet goed.

Is het ook liefde? Hou je van ze?

Nou, liefde is een groot woord. Nee. Maar je hebt er wel iets mee, en je zorgt wel met liefde, je gaat er met liefde mee om. Het is denk ik een beetje als een leraar met een klas. Een leraar heeft ook met de ene leerling meer dan de ander. Als kinderen van school gaan, missen ze de een wel en de ander niet. Dus er is wel duidelijk een band. Al wordt die in het nieuwe systeem dus wel anders.

Maar hebben jouw koeien namen, is dat belangrijk?

Mijn koeien krijgen familienamen, en daarin nummeren we gewoon door. Maar de groep is te groot voor echte namen, en ik werk ook met teveel mensen, dus dat is niet te doen.

Praat je met ze?

Praten niet, maar ik klets wel met ze. Het is niet praten, want je krijgt niet echt iets terug. Maar dus wel kletsen, of je moppert ook wel eens, van ‘kom nou eens’ of ‘ga eens aan de kant’.

En hoe ver gaat dat? Zeg je wel eens dankjewel of sorry tegen een koe?

Nee, geen sorry of dankjewel, dat niet. Maar er is wel een gevoel van dankbaarheid, dat zeker wel. En als er iets is met een koe, dan probeer je ze ook wel geruststellend toe te spreken. Dan moet je rust uitstralen en zo praat je dan ook wel.

Je maakt natuurlijk ook veel mee met ze, bij het kalven, dat lijken me bijzondere momenten.

Nou, de meeste koeien kalven zelf. Je houdt het wel een beetje in de gaten maar meestal is het dan alweer gebeurd. Dat is bijvoorbeeld wel een moment om extra aandacht te geven aan die individuele koe, om het in de gaten te houden: vreet ze goed, voor het kalven en erna? Is ze vitaal en actief? Want als dat minder wordt, dan komt er vaak ook een dip in de weerstand en worden ze vatbaar voor infecties. Dus daar let je dan extra op. En dan kijk je dus weer naar het gedrag, om te begrijpen hoe het met die koe gaat. En het jongvee gaat het net zo. En sommige vallen meer op, maar meestal later niet meer zo.

En als je koeien naar de slacht doet, hoe is dat? Voel je daar wat bij?

Soms wel. Soms is er wel een binding. Met de ene is het gemakkelijker dan met de andere. En gek genoeg is het met vette vaak makkelijker dan met een koe die niet presteert, die moeilijk drachtig wordt en zo. Maar dan moet het soms ook gewoon. Het hoort erbij.

Hoe zien die koeien jou eigenlijk, heb je daar een idee van? Ben jij de baas van de kudde?

Ik denk het wel, ja. Ik was een keer met een jongen in de wei bij het jongvee, en daar was een stier bij. Op een gegeven moment stond die jongen midden in de wei oog in oog met de stier. De jongen werd als een indringer gezien. Toen de stier mijn stem hoorde en mij zag ging hij weer naar de kudde. Hieruit bleek dat ik hoog in de rangorde stond, hoger dan die stier.

Jij boert met koeien, maar had dat ook net zo goed met andere dieren kunnen zijn?

Een vriend van mij heeft geiten, dat zijn ook mooie dieren. Maar de groep is dan veel groter. Of kippen … Maar van koeien heb je er nooit zoveel, en je hebt ze eigenlijk altijd wel een aantal jaar op je bedrijf, dus dan leer je ze toch wel kennen. Maar goed, ik heb natuurlijk gewoon het bedrijf van mijn vader overgenomen. Die had trouwens denk ik meer met het land. Als hij betere grond had gehad, had hij liever akkerbouw gedaan. Dan was ik denk ik geen boer geworden. En als hij andere dieren had gehad, weet ik het eigenlijk nog niet zo net. Nee, ik heb wel echt iets met koeien.

Coen Constandse