Het is een beperking van mij. Om de maatschappij te snappen heb ik een denkkader nodig. Daardoor kan er richting en samenhang ontstaan in de politieke beslissingen die telkens genomen moet worden. Voor mij was dat lange tijd het socialistische/marxistische. Helemaal vergeten ben ik het niet, maar toereikend is het al lang niet meer. De partij die daar nog het dichtst bij staat, is de SP. Ik snap hun kritiek op Europa, maar kan niets met de daarmee samenhangende negatieve benadering van de EU.

In zijn meestal voortreffelijke wekelijkse column in Trouw biedt Goslinga uitzicht. Hij constateert een nieuwe ideologische scheidslijn in de politieke verhoudingen. Dan gaat het om de tegenstelling tussen internationalisering en nationale afbakening. Die heeft de oude links-rechts schaal grotendeels achterhaald (Trouw, 23 april 2016). In al zijn eenvoud is het een aantrekkelijk schema. Ik noem drie dingen.

Politiek kan klip en klaar opgekomen worden voor de internationale, Europese orde. Die orde is nodig om de internationale problemen waarmee op dit moment geworsteld wordt, aan te pakken. Nationalisme, patriottisme of hoe we ook het mogen noemen, bieden geen oplossing.

Daarmee verbonden kunnen coalities ontstaan die binnen het oude schema onmogelijk of onwaarschijnlijk zijn. De huidige coalitie is daar een voorbeeld van. Ik zal niet direct pleiten voor een samengaan van VVD en PvdA. Anders ligt dat met de PvdA, Groenlinks, D66 en delen van het CDA. Het zou goed zijn als de krachten die uitgaan van de internationale realiteit in deze partijen zich bundelen. Niet langer proletariërs verenigt u, maar Europeanen verenigt u! De politieke strijd gaat niet tussen deze partijen, maar dient gericht te zijn tegen die partijen die zich door nationalisme e.d. laten bepalen.

Als derde. Dit schema kan ook helpen progressieve en dus op internationale samenwerking gerichte mensen uit de verdediging te halen. Ik kan het niet beter dan Goslinga zeggen: er is behoefte aan een keerpunt in de defensieve, kleingeestige en negatieve sfeer die de politiek in deze jaren beheerst. En zo is het! Veel scherper dan nu gebeurt, kan dan de internationale, Europese zaak aan de orde gesteld wordt. Niet vanuit een defensieve, maar vanuit een offensieve houding.

Speelt het oude schema dan helemaal niet meer mee. Ja zeker, binnen dit internationale kader. De verschillen tussen VVD en PvdA worden niet weggemoffeld, maar wat hen verbindt is meer. Dat is de basis waarop een coalitie wordt gebouwd. Daarom, een voortzetting van de huidige coalitie, eventueel aangevuld met andere partijen, is helemaal niet zo’n gek idee. Het is niet nodig om je in een hoekje voor deze coalitie te schamen. Integendeel, als PvdA-lid schaam ik mij er helemaal niet voor, dat, ook al is het moeilijk, de internationale, Europese optiek niet uit het oog verloren is.

At Polhuis