Een BN-er leest de Bijbel – zo zou je dit boek van Bas Ragas kunnen aanduiden. Ragas is opgegroeid in Lisse in een rooms-katholiek gezin en heeft altijd een fascinatie voor het geloof gehad, maar wist nooit goed wat ermee te doen. Eigen pogingen om de Bijbel te lezen strandden omdat hij in de overweldigende omvang niet wist waar te beginnen en bezoek aan kerken hielp hem niet altijd – totdat hij in 2009 op een feest Ad van Nieuwpoort tegen het lijf liep. Hij besloot eens bij hem ter kerke te gaan en hoorde daar een omgang met de Schrift die hem zo aansprak dat hij in 2020 een mail stuurde met het voorstel om samen een boek te schrijven. De titel had hij al: Jezus, waarom?

Een goede drie jaar heeft het geduurd sinds die mail – en het resultaat vind ik erg interessant. Niet zozeer omdat er veel nieuws te vinden is. Wie Van Nieuwpoort kent en wie een beetje thuis is in Amsterdamse omgang met de Schrift hoort veel dat bekend is: het ontregelende van het Bijbels ABC dat niet allereerst antwoord geeft op onze religieuze vragen, maar kritische vragen stelt bij onze gedachten over god – het komt allemaal voorbij. De nadruk op God als de bevrijder en Pesach als het oerverhaal klinkt ook keer op keer. Ragas moet er geregeld aan wennen en vindt het soms lastig om de antwoorden die Van Nieuwpoort geeft te plaatsen. Bijvoorbeeld in de mailwisseling die ze hebben over het bestaan van de hemel blijkt het nog knap ingewikkeld om elkaar echt te verstaan. Voor Ragas mag er wel iets meer duidelijkheid zijn en mag de hemel ook wel een plek zijn waar ‘de onwerkelijkheid van ons dagelijks bestaan’ wordt opgelost (220).

Samen gebogen zitten over de Bijbel

Maar wie hier nieuwe dingen zou willen zoeken, begrijpt onvoldoende wat er gebeurt in dit boek. Het interessante is wat mij betreft dat de sobere concentratie op de Schrift zó overtuigend blijkt te zijn, dat Ragas er zo door gegrepen wordt, dat hij er een boek over schrijft om door te geven wat hij allemaal ontdekt heeft. En dat niet alleen, maar bovendien heeft hij een theatershow (In Gods naam) geschreven waarmee hij op dit moment door Nederland trekt. Niet een alpha-cursus, een ander missionair concept dat het belang van christelijk geloof duidelijk moet maken aan de mens van de eenentwintigste eeuw of onze verwoording van wat heil vandaag zou kunnen betekenen, maar zorgvuldige lezing van de teksten die gegeven zijn en dan aanhoudend vragen wat hier tot ons gezegd wordt – dát blijkt te werken. In ieder geval voor Ragas. In dat opzicht geeft het boek te denken: er blijkt een groot respect voor de kracht van de teksten die ons in de Bijbel zijn toevertrouwd. Dat respect leidt vervolgens tot het vertrouwen dat samen gebogen zitten over de Bijbel de weg zal blijken te zijn om ook anderen in te wijden. Ragas is erdoor gepakt. En niet alleen hij, maar kennelijk ook anderen, want het boek vindt zijn weg – inmiddels is er een vijfde druk. En ik kan het maar kort lenen uit de bibliotheek omdat het alweer gereserveerd is. Het is dan ook een lezenswaardig en aanstekelijk boek geworden.

Waar duidt dit op? Een opleving van belangstelling voor het christelijk geloof? Is het een blijk ervan dat we vandaag niet uitkomen zonder de grote vragen die in de Schrift aan de orde komen onder ogen te zien? Dat weet ik allemaal niet precies. Ik weet wel dat ik na lezing opnieuw overtuigd ben van het belang van goede, grondige exegese van de Bijbel. Wij hoeven de actualiteit van het Evangelie niet krampachtig te zoeken, maar ontvangen die als toegift waar we verwachtingsvol hebben geluisterd naar de Schrift. Een voorbeeld daarvan ter afsluiting. Voorafgaand aan de lunch in huize Van Nieuwpoort – de maaltijden die in het boek beschreven worden, zijn zonder uitzondering copieus! – raakt Ragas met Mirjam Elbers, echtgenote van Ad van Nieuwpoort, aan de praat over de woorden van Johannes de Doper: “Ik ben de Christus niet”. In dat gesprek verbindt Mirjam die woorden van Johannes met de druk van vandaag om iemand te zijn, om ertoe te doen. “Onze identiteit ligt niet vast in ons verleden of in onze toekomst. Om echt te worden wie we zijn, moeten we misschien juist wel alles durven opgeven. Dat offer is doodeng, maar brengt ons juist uiteindelijk de verlichting en hoop waar we zo naar op zoek zijn.”

Niels den Hertog

Bas Ragas, Jezus, waarom? Een ontdekkingsreis door de Bijbel met Ad van Nieuwpoort (Amsterdam: Prometheus, 2023)

In de Waagschaal, nr. 5, 27 april 2024