‘Als de Heer een deur sluit…’

logoIdW

De eerste film die ik als kind zag was ‘The Sound of Music’. Het is het verhaal van de aankomende non Maria, die niet geschikt is voor het klooster en dan buiten het klooster haar geluk gaat vinden. Ik heb de film sindsdien een aantal keer gezien, maar toch blijken stukjes film verkeerd in mijn herinnering te zitten.

In de film komt de spreuk voor ‘als de Heer een deur sluit, opent hij ergens een venster’. Een spreuk die sindsdien – soms spottend, soms goed bedoeld – geciteerd wordt. In mijn herinnering zegt de moeder-overste dat tegen Maria, als ze Maria wegstuurt uit het klooster. Als je die spreuk op zo’n manier hoort is het op zijn best een goedkope tegeltjeswijsheid: ‘het is nu even rot voor je, maar straks schijnt de zon’. Vooral is het blasfemisch om zelf iemand eruit te schoppen en dan vervolgens te zeggen: God zal je moeilijkheden wel oplossen.

Maar toen ik dit stukje film nog eens terugzag bleek de spreuk anders voor te komen in de film. Maria spreekt deze woorden zelf uit. Ze is dan net weggestuurd uit het klooster en met haar tas in de hand loopt ze over de binnenplaats van het klooster. Ze kijkt als in een laatste afscheid om zich heen en komt dan in het donkere poortgebouw. Daar draait ze zich naar een groot, donker beeld van Christus aan het kruis en zegt dan de fameuze woorden. Je ziet dat ze haar lippen beweegt, maar de woorden klinken als een innerlijke stem.

Dat is goed gedaan van de filmmakers. Het venster met uitzicht op iets nieuws is niet een goedkope geruststelling. Dat komt overeen met de ervaring dat in de momenten van diepe duisternis in je leven je juist niet iets ziet van licht en uitzicht. Het kan op zijn hoogst niet meer zijn dan een diep weten vanbinnen. Woorden die in je klinken: God zal een venster voor me openen, ook al zie ik dat nu niet. Mooi gevonden van de filmmakers dat Maria de woorden spreekt terwijl ze zich wendt tot het beeld van de stervende Christus. Maria en Christus, samen bij het kruis, met niet meer dan die stem die spreekt van een venster.

Coen Wessel

In de Waagschaal, jaargang 49, nr. 2. 8 februari 2020