Zelfkritiek en de prediker als combattant

‘Kan het combattante ook een dimensie zijn van het missionaire?’ Kees van Ekris werpt deze vraag op tafel, zowel in zijn verhaal bij de presentatie van Miskottes prekenbundel Te midden van het tumult (zie IdW 51.8) als ook in zijn boek dat hij vanuit de IZB/Areopagus schreef Dialoog, dans en duel: preken voor tijdgenoten. Van Ekris legt met dat boek theologisch en pastoraal rekenschap af van zijn visie op de preek in een seculiere wereld, ter aanmoediging om ‘fier te geloven’ én te preken, in een boek dat volgens mij zijnsgelijke niet kent. Op verzoek van de IdW-redactie richt ik mij in dit artikel op het derde aspect van de preek volgens Van Ekris: het duel, het combattante. Daarover ontstond tijdens de Miskotte-middag namelijk enige discussie: enerzijds werd herkend dat het tijd is voor de kerk ‘om weer eens wat te durven zeggen’. De bescheidenheid mag worden afgeworpen. Zelfkritiek mooi is maar er valt heus ook wel iets kritisch tegen anderen te zeggen, juist vanuit de Schrift. Anderzijds klonk daarentegen de roep om als kerk vooral bijbelse zélfkritiek te betrachten. Niet zozeer omdat de kerk steeds maar weer schuld moet belijden voor een schuldig verleden, maar omdat de kerk en de prediker zelf niets in handen hebben en in de bijbel zij zélf de eerstaangesprokenen blijken te zijn. Lees meer

Slenteren in de stad van de mens

De cultuurtheologie van F.O. van Gennep

Het boek over alles

Op woensdag 31 mei 1935 schrijft de theoloog K.H. Miskotte in zijn dagboek: ‘Half vier Huwelijksinzegening. Ouderling van Dullemen, als hij hoort dat ik in Wenen ben geweest: “O, in de stad van Böhl!” Niet van Mozart of Gluck, van Grillparzer of Stifter, van Maria Theresia of Prinz Eugen, van Hofmannsthal en Schnitzler, neen, ‘van’ de afzijdse Kohlbruggiaanse dogmaticus Böhl!’. Vele jaren later, in een bundel naar aanleiding van diens magnum opus De terugkeer van de verloren Vader, zal zijn vriend en bondgenoot Bert ter Schegget over Ted van Gennep schrijven dat wat hij met literatuur doet, op het niveau van Miskotte ligt en zelfs in luciditeit te boven gaat. Lees meer

Het evangelie van Johannes opnieuw gelezen

Intro: Uit de gratie

Als Paulus de profetische stem is in het Nieuwe Testament, en Petrus de kerkelijke, zou je kunnen zeggen dat Johannes de contemplatieve stem representeert. Ik denk dat we die stem hard nodig hebben. Lees meer