In nr. 8 van IdW noemt Wessel ten Boom het verzoek van de rabbijnen Evers en Ten Brink en het CIDI aan de PKN ‘ontluisterend’. De kwestie gaat over de Jodenhaat van Maarten Luther die bij de komende herdenking van 500 jaar Reformatie niet onbesproken mag blijven. Ten Boom stemt in met de terughoudende reactie van scriba Arjan Plaisier. Mij dunkt is ten Boom’s reactie erg kort door de bocht. Ik ga er vanuit dat het Ten Boom – als protestant en redactielid – ernst is om op de gestelde vraag ‘Wat wil de synagoge?’ antwoord te krijgen. Het lijkt mij dan logisch om beide rabbijnen en het Cidi uit te nodigen hun verzoek in IdW nader toe te lichten. Scriba Plaisier heeft inmiddels na kunnen denken en diens reactie zou meegenomen kunnen worden.

Wat ik uit de media terzake opmaak is het schot voor de boeg van Evers c.s. niet bedoeld om de goede verstandhouding van de synagoge en de kerk (PKN) in twijfel te trekken. Dat de opvattingen van de reformator in bijvoorbeeld het schotschrift ‘Von den Juden und ihren Lügen’ de huidige generatie Joden een steen des aanstoots is lijkt mij meer dan begrijpelijk. De invloed van Maarten Luther in kerk en samenleving is onmiskenbaar groot geweest en is dat waarschijnlijk nog. Zo hij al geen kerkvader genoemd kan worden, een spraakmakende stem in kerk en theologie in cultuur en politiek was hij nadrukkelijk wel. Ik neem aan dat in talloze artikelen, boeken en referaten zijn rol opnieuw van vele kanten zal worden belicht bij de komende herdenking. Een heilige kan Luther misschien toch wel genoemd worden, namelijk ‘ein Mensch’ die zijn leven lang gestreefd en gestreden heeft voor rechtvaardigheid.

Tenslotte, de PKN – waarvan één van de samenstellende delen zich nog altijd met naam van de man uit Eisleben tooit – is niet verantwoordelijk voor de abjecte uitspraken van Luther, wel dient zij klare wijn te schenken door volledig afstand van diens anti-joodse uitspraken te nemen.

Het ‘conflict’ waarover ten Boom in het vervolg van zijn artikel rept lijkt mij een zaak van andere orde.

Gerrit Meeuwissen, lezer te Westervoort