Commentaar (Een nieuw economisch akkoord)

logoIdW

COMMENTAAR (Een nieuw economisch akkoord)

Heel voorzichtig gaat er een andere financieel-economische wind in Nederland waaien. Coen Teulings, de scheidende voorzitter van het CPB en Frits Bolkestein pleiten beide voor het tijdelijk loslaten van de norm dat het overheidstekort niet meer dan 3% mag bedragen. Ook bij een andere pijler van het economische beleid, de loonmatiging, worden vraagtekens gezet. Sinds het akkoord van Wassenaar in 1982 wordt bij elke conjuncturele dip gegrepen naar dit instrument. Robin Fransman, adjunct-directeur van het Holland Financial Centre en VVD-lid, bepleitte onlangs in de Volkskrant een omgekeerde weg: verhoging van de lonen.

Zij zien dat de VS en Duitsland heel redelijk door de huidige crisis rollen. De regering Obama voert een gematigde bezuinigingspolitiek waardoor de werkloosheid meevalt. Duitsland heeft een paar loongolven achter de rug en de economie trekt daar aan. Nederland daarentegen doet het relatief slecht. Een belangrijke oorzaak daarvan is onderbesteding. De lonen stijgen al jaren niet. De groei van de consumptie werd aan het begin van de eeuw vooral veroorzaakt doordat de huizenprijzen stegen en particulieren een voorschot namen op de verwachte verkoopprijs. Met het onderuit gaan van de huizenprijzen verdween deze mogelijkheid en bleven er schulden over.

De signalen van Teulings, Bolkestein en Fransman moeten worden opgepakt. Daar is een gecošrdineerde aanpak voor nodig, misschien wel een nieuw akkoord van Wassenaar. Of misschien beter: van Eindhoven of Schiphol, want daar zitten de exportbedrijven die op dit moment flink wat geld in kas hebben, want de concurrentiepositie van Nederland is uitstekend. Overheid en bedrijfsleven moeten samen gericht de economie stimuleren. De bedrijven moeten een loonronde in de exportindustrie afspreken, de overheid moet zorgen voor gerichte stimuleringsmaatregelen en voor hervormingen in de bouwsector.

Dat vergt wel een omslag in het denken. Bezuinigen spreekt veel mensen aan en loonsverhoging lijkt al snel verspilling. Maar de voordelen van loonsverhoging zijn evident: uitgaven krijgen een re‘le basis, schulden kunnen worden afgelost en er zal chagrijn uit de samenleving verdwijnen. Loonsverhoging in Nederland vergroot de loonverschillen met het zuiden van Europa en helpt zo mee de concurrentiekracht van het zuiden te herstellen.

Het tijdelijk vergroten van de overheidsuitgaven zal bij de VVD op tegenstand stuiten. Zij willen een zo klein mogelijke overheid en hebben daar ook goede redenen voor. Toch kan ook een VVD hier garen bij spinnen als ze een aantal tegeneisen stelt. De VVD kan eisen dat er binnen de overheidsuitgaven een verschuiving plaats gaat vinden in de richting van meer investeringen. Te denken valt aan grote infrastructurele projecten en aan kennisontwikkeling. Dat zijn uitgaves die op een gegeven moment ook een einde hebben. Wat dan overblijft is een kleinere overheid. Het is tijd voor een nieuw groot compromis tussen links en rechts.

Coen Wessel