Commentaar (Crisis)

logo-idW-oud

 

COMMENTAAR (Crisis)

Ik denk dat als kerk en theologie niet bereid zijn om in de geschiedenis de hand van God te zien, zij uiteindelijk niets meer hebben te vertellen. Ik zou me afkeren van een God die je mag danken in goede tijden, maar die in slechte tijden enkel machteloos toeziet of zijn wijze hoofd zachtjes schudt om zoveel onbegrip daar diep beneden. Al is het niet zijn laatste gericht, Hij richt ons mettertijd, in dagen van voorspoed en in dagen van tegenspoed. Dit te loochenen – dat is pas werkelijk een klap in het gezicht van de tranen die gevloeid zijn van hen die nooit een redder hebben gehad of zullen krijgen, of zij die zo verstrikt zitten in hun zonden dat niemand ze eruit krijgt.

Op het gymnasium zeiden mijn rechtse vrienden smalend dat wie voor zijn 20e rechts is geen hart heeft, en wie daarna nog links is, geen verstand heeft. Zij waren zeer vroeg oud, en beseften het niet eens.

Toen de muur viel was ik gelukkig voor alle Oost-Europeanen omdat ik hun de vrijheid gunde waar ik zelf van genoot. Maar toen ik een maand geleden las dat Ed van Thijn in 1989 dacht dat al deze Europeanen nu sociaal-democratisch zouden stemmen, vraag ik mij opnieuw af of de PvdA ooit beseft heeft dat deze val niet alleen een oordeel is over de socialistische landen en de communistische partijen, maar ook over de sociaal-democratie. Had Van Thijn één week in de DDR gewoond, hij had geweten dat geen humanistische idealen, maar het verlangen naar het Westerse consumptieniveau het volk van zijn regering vervreemdde. Het geloof in de vrije markt van Friedman & Co had het gewonnen. En het waren heerlijke jaren, want er is niets zo revolutionair als de wetten van het kapitaal.

De kerk leeft van Gods oordeel over Israël dat het de wet niet heeft gehouden. Dat is een hachelijke zaak, want groot is de verleiding om te denken dat die oude wet eigenlijk ook onuitvoerbaar was, in tegenstelling tot de nieuwe wet der kerk, die milder, wijzer, menselijker is. Ja, sterker nog: die wet wás ook onuitvoerbaar – maar is het oordeel daardoor minder rechtvaardig en streng?

Het is mild, wijs en menselijk om te stellen dat het socialisme, in ál zijn varianten, onuitvoerbaar is – maar is die onuitvoerbaarheid niet ook een oordeel over ons mensen, omdat onze heb- en behoudzucht nu eenmaal regeert?

Natuurlijk treft God ons met zijn pijlen, recht in het hart, recht in Wall Street, recht in onze portemonnee. ‘De Here maakt arm en maakt rijk; Hij vernedert, ook verhoogt Hij’ en : ‘Wie verzadigt waren verhuren zich om brood, maar wie hongerig waren mogen rusten.’ (1 Sam. 2: 7,5a) Dat is de logica waarmee Hij ons oordeelt. Niet omdat het kapitalisme niet zou deugen, en wij naar een ander systeem zouden moeten streven. Het is veel erger: wij deugen niet; dat is de eigenlijk crisis in crediet.

We mochten eens even denken dat wij met ons kapitaal de best denkbare wereld hadden. Dus nemen wij ons aandeel in het Rijk van God.

Wessel ten Boom