Uw eigen ziel zal door een zwaard worden doorboord (Lucas 2:35)

Een Haagse vriend had mij een mooie fauteuil cadeau gedaan, daar zat ik in. Per post had mij bereikt, waar ik jaren naar op zoek was: een cd met gesproken teksten van K.H.Miskotte. een lezing, een interview en een preek.

De cd werd mij gestuurd door de EO, de enige omroep die nog aan theologie doet.

En ik hoorde een stem die ik alleen in 1963 en dan nog maar 1 keer gehoord had. Hoog en krakerig, maar met onuitsprekelijke golvingen in de ondertonen. Hier sprak een dilettant, een minnaar. Een aristocratische geest in de vermomming van een volksjongen. Het was voluit onvergelijkelijk, hij bracht mij bij Jezus en Jezus bij mij. Het was zo verheven en lucide en tegelijk bloedwarm. Ik was verkocht.

Ik wil niet gaan zeuren, maar Mönnich had net zulk een stem. Ook hoog, maar nog snijdender. Het talent straalde er vanaf, in de diepere regionen de pijn. Beide mannen die ik hier memoreer, hadden vrouwelijke componenten in hun ziel en daardoor waren het pas echte mannen. Geen Napoleons, maar Heine of Schubert.

I
k zat in een fauteuil en weende. Mijn ziel deed pijn, maar daardoor wist ik ook dat ik een ziel had. Die stem van de prediker deed mijn hart sneller bonzen, hier sprak de vriend van Marsman en van Mengelberg, de extaticus die ook hield van Ajax, toen het nog onbetaald en onverpest was.

Waarom huilde ik toch? “Dein ist was du gelitten, was du gestritten, es geht dir nichts verloren” zegt Mahler. En daar zat de troost. Ik wist het niet, maar Miskotte tilde me op, stond als een zonnebloem te pralen, komend van een grote eenzaamheid en verlangend de last van zijn gemis niet meer te voelen. En hij danste met zijn woord voor God, hij deed een goed woordje voor God en het behaagde de Almachtige zich door deze mens te laten vertegenwoordigen, te laten betuigen, te laten lof toezwaaien.

Simeon heeft Maria niet gelukkig gemaakt. God heeft dat ook niet. Pijn voelde ze, haar zoon ontglipte haar: wat is er tussen u en mij? Welke zoon zegt dat zo koud en hartstochtelijk? Haar zoon was de belichaming van liefde, maar het was een lange weg om dat te zien.

Begin maar aan het nieuwe jaar, lieve lezer. God heeft u niet verlaten en zal dat ook niet doen. Maar in zijn verborgen omgang zal Hij u pijn doen, niet als doel, maar als middel. Miskotte wist dat en daarom preekte hij, om te troosten, mij en zichzelf.

Ik ben heel trots dat ik Nederlander ben. Niet omdat de huidige regering mij dat zegt, maar omdat Miskotte, Mönnich en Jacques Presser dat waren. In mijn binnenkamer heb ik twee foto’s, ik ben nogal een romanticus. De ene is het graf van Mönnich, Zorgvliet Amsterdam. De andere is het graf van Miskotte, Rhijnhof in Leiden. Er stonden zonnebloemen bij.

En ik weende weer, van de pijn dat ik een ziel had en dat die man die daar lag het mij geopenbaard had.

Bernard Prakke