Wat doe je?
De Protestantse Kerk Haarlem heeft mij aangenomen om verbinding te leggen tussen kerk en stad. Een gedurfd besluit, omdat er hierdoor per wijk minder fte wijkpredikant beschikbaar is. De plek die ik vervul is er dus niet zonder slag of stoot gekomen. In het eerste jaar heb ik veel tijd gestoken in het kennismaken met de verschillende wijkgemeenten en het verwerven van draagvlak. Tegelijk is voor mij als dertiger één van mijn eigen thema’s ook de vraag waarom ‘mijn ‘ generatie in de kerk zo ondervertegenwoordigd is. Mijn eigen antwoord daarop is dat de kerk de plek van de babyboomers is. Jongeren zijn meer dan welkom, als ze zich tenminste aanpassen aan de geldende vorm van kerk.

Wat hoor je?

De term ‘missionair’ roept buiten de kerk verkeerde associaties op. Daarom heb ik voorzichtig de term ‘stadsdominee’ gebruikt. Die werd gelukkig snel opgepikt, door bijvoorbeeld de ‘stadsomroep’ Haarlem105 en het Haarlems Dagblad. Een stadsdominee die z’n werkplek in de Grote- of St. Bavokerk heeft, wekt al snel interesse. Verder hoor ik interesse van niet-kerkelijke twintigers en dertigers in de traditie en in de Bijbel. Ik geef toe dat een gebouw als de Bavo daarbij helpt.

Wat lukt?

Inhoudelijk probeer ik als kerk uit het wij-zijdenken te komen. Dat doe ik door steeds samenwerking te zoeken met partijen buiten de kerk. Mooiste voorbeeld was afgelopen december tijdens Serious Request: een Serious Kerkdienst met twee niet-kerkelijke singer-songwriters Mattanja Joy Bradley en Michael Prins, tien niet-kerkelijke dansers van de dansstudio MAS&CO. en 3FM-dj en actieman van Serious Request Giel Beelen. Hoewel het ons door de organisatie van Serious Request was afgeraden om als kerk iets te organiseren – dat had voorgaande jaren nooit echt goed uitgepakt – bleek de Bavo met 1200 zitplaatsen te klein. Giel Beelen, die in een roze actiepakje 1 Korinthe 13 las tijdens een choreografie van de dansers, was ontroerd en noemde het ‘het hoogtepunt van Serious Request 2014’. Voor ons was het dat ook.
Twee weken geleden startte een bijbelleesgroepje. Niet in de kerk, maar in The Irrational Library; een vintage winkel met een charismatische, getatoeëerde en bebaarde eigenaar met joodse achtergrond. Hij durfde het aan om met mij vijf avonden bijbelverhalen te lezen. De eerste twee avonden zaten met bijna 20 deelnemers vol en waren inspirerend. Wat tot denken aanzet: een eerder initiatief, een gerichte uitnodiging per brief aan 170 jongvolwassenen uit de kerkelijke kaartenbak voor een ontspannen boottochtje in de grachten, resulteerde in één aanmelding.

Wat is problematisch?

Naast de ‘vermoeidheid’ van (net als ik) kerkelijk gesocialiseerde jongeren, die elk enthousiasme verliezen zodra de kerk hen weer eens aanschrijft voor een ‘leuke’ activiteit, is een fundamenteler probleem: de tweedeling van ‘gelovig’ en ‘ongelovig’. Die twee huizen namelijk altijd samen in één mens, en mogen daarom nooit een groepsaanduiding zijn. Maar in de beeldvorming zowel binnen als buiten de kerk, wordt de kerk gezien als verzamelplek van ‘gelovigen’. Ben je dus niet gelovig, of voel je je niet gelovig, dan hoef je dus ook niet bij de kerk te zijn. Dat beeld moeten we fundamenteel bijstellen. Alleen dan kan de kerk én de traditie weer vernieuwd, verrijkt en toegeëigend worden. Ik wil de kerk zien als plek waar ruimte is om met je eigen geloof én ongeloof bezig te zijn.

Tom de Haan

Ds T. de Haan is predikant te Haarlem (PKN)