VERBAAL

Medio augustus stond in TIME een berichtje over Meryl Streep: hoe diep is het diepste diep waarin iemand uit de wereld van glamour kan vallen? Juist: een radiohoorspel. Maar Streep deed het met drie collega’s, en dat op uitnodiging van een regisseur van naam. Zij zei het als een nieuwe kans te beschouwen, want nu kon ze ook een rol aan die niet bij haar visuele voorkomen paste: een laagopgeleid negermeisje van 16 jaar.

En ptotseling denk je: in die diepte ben ik zelf al eens geweest. Het was geen vallen, maar een stuntelend begin met je stem die je nog bij lange na niet onder controle had.

De Kerk stelde toen als eis aan de aanstaande predikanten: vier maanden intern Seminarie in het Eijkmanhuis te Driebergen. Een fantastische afsluitingvan de studie die ons allen tot zegen is geweest.

We schrijven winter 1957-58. De Spoetnik draait zijn rondjes om de aarde. En het is zondagmiddag. En je kon niet weg. Op het terrein dat we deelden met de Academie kerk en wereld was altijd wel iets te doen. En je had het hart niet om hem te drukken.

Daar zit je dan met zijn achten op een piepklein podium, op krukken die om hun as konden draaien. In het zaaltje, de Kapel geheten, een aantal welwillende oudere mensen die zijn opgetrommeld uit Driebergen en Doorn, als audience. Wat de naam van de eenacter was ben ik vergeten. Ook de auteur ben ik kwijt. Alles gebeurde heel snel: je kreeg een half uur om de text diagonaal te lezen. De rol die je kreeg probeerde je wat relief te geven. En dan ging je er tegenaan, met al je onzekerheid.

Zat er dan helemaal geen structuur in? Jawel, een jonge vrouw van onze leeftijd, docente op Kerk en Wereld gaf ons wat aanwijzingen. Je zat met je rug naar het publiek als je niet speelde, met je gezicht naar de zaal als je opkwam. De docente van Kerk en Wereld was streng en afstandelijk, maar zeer vakbekwaam. Haar uiterlijk deerde haar niet, ze was in het grijs, ook toen al de kleur van de opzettelijke slordigheid.

Maar ze bezorgde ons een onvergetelijke middag, daar in dat onooglijke zaaltje met die minimale belichting. Ze bracht ons bij: de eerbied voor de text en alleen de text. Het hele gebeuren heette toen ‘concert reading’, kom daar in onze dagen nog eens om.

De jonge vrouw zou uitgroeien, niet naar de glamour van Streep, maar naar de keiharde wereld van de landelijke politiek. Ze zou in het parlement, in stadsbestuur en in de regering haar sporen trekken. Zij sprak een duidelijke lichaamstaal, dat wel. Nog herinnert menigeen zich haar vervaarlijke handtas als het zwaard excalibur van King Arthur.

Haar naam was IEN DALES (1931-1994).

C. Balk