HET BOEK EN DE FILM

Het regime op de School met den Bijbel in ons stadje Viermuren was streng tot zeer streng. Het varieerde per schoolklas. De kinderen in de derde klas werden geteisterd door het schrikbewind van de schoolmeester die Pinksterbroeder en Sadist was, een combinatie die ik bij het ouder worden wel vaker ben tegengekomen.

Wij werden in dat derde jaar gehersenspoeld met de onmogelijke liederen over zonde en schuld (wisten wij veel) uit de bekende Zangbundel van J. de H. te R.. En hij sloeg op ons in bij de minste of geringste overtreding. Nooit met zijn hand, altijd met de stok ten dienste van het aardrijkskundig onderricht, en wel met het dikke ondereind.

Hadden wij kinderen hem niet kunnen aanvallen en overmeesteren? Wij waren dertig in getal en wij waren gewapend tot de tenen: wij droegen klompen. Maar die moesten wij op de gang uitdoen. Elke dictatuur neemt zijn onderdanen de wapenen af.

Toen brak de bewuste morgen aan. Een jongetje uit een vissersgezin had zich blijkbaar misdragen en moest ten voorbeeld worden gesteld. Hij moest voor de klas komen en werd door de schoolmeester over de knie genomen. Het kind van negen jaar oud kreeg een groot aantal stokslagen op zijn fondament, alsof we in Teheran waren. Bij iedere slag kromp de klas ineen.

Tussen de middag vertelde de jongen het verhaal thuis. De Vader was op zee. Geen nood, de moeder regelde het.

Voor het begin van de middaglesssen liepen de kinderen te ravotten op het schoolplein. De schoolmeesters liepen op een rij op en neer om de orde te handhaven.

Daar komt de moeder aangelopen, met grote stappen. Een struise vrouw, als ‘La Passionata’ uit een film over de Spaanse Burgeroorlog, met en zwart jak en lange zwarte rokken. Zij loopt regelrecht op de schoolmeester af en spreekt hem luid toe in De Taal Van De Vijand, het A.B.N. dat zij gebrekkig beheerst: “DUS JIJ WOU MIJN BROERTJE SLAAN?”

De schoolmeester stamelt wat. Maar haar hand is vlugger dan het oog. Zij bukt en grist de sleetse klomp van haar voet, slaat die te barsten op zijn hoofd. Zij raakt een bloedvat. De lekkage is uitbundig, het rood van de wraak. Wij kinderen staan er bij. Het doet ons goed. Voor onze ogen ontrolt zich het filmfragment, eerst long shot, dan close up van het Schriftwoord uit Richteren 4: 21 Jaël de huisvrouw van Heber den Keniet, weliswaar zonder eenen nagel der tent, noch eenen hamer maar met eenen klomp. De Film was oneindig mooier dan het Boek.

Hoog boven onze hoofden scheen de schrale voorjaarszon over de arduinen gevelsteen: SCHOOL MET DEN BIJBEL.

C. Balk

C. Balk is em. predikant op Tholen